Phaselis Su Sistemleri ve Hidrografisi Üzerine Genel Değerlendirme

General Assessment Concerning Water Systems and Hydrography of Phaselis

Mehmet KÜRKÇÜ

PHASELIS I (2015) 69-79.
DOI: 10.18367/Pha.15004 (DOI?)
Kabul Tarihi: 26 Şubat 2015
Elektronik Yayın Tarihi: 15 Haziran 2015
Telif Hakkı © PHASELIS Disiplinlerarası Akdeniz Araştırmaları Dergisi, 2015

PDF indir

PDF görüntüle

Referanslar

Öz: Kuruluşu M.Ö. VII. yüzyılın başlarına tarihlenen ve üç doğal limanıyla Doğu Akdeniz ticaretinde önemli bir rol oynayan Phaselis kentinde en dikkat çekici yapılardan biri de ören yerinin girişinden itibaren görülebilen, kemerli suyoludur (aquaeductus). Phaselisliler kurdukları bu sistemle Roma Dönemi’nde kent içerisinde yüksek miktarlarda su gerektiren çeşme ve hamamlar inşa etmişlerdir. Kentte geçmiş dönemlerde gerçekleştirilen genel araştırmaların yanı sıra sadece suyollarını konu alan incelemeler de bulunmaktadır. Söz konusu çalışmalar herhangi bir kazı olmaksızın yüzeyde tespit edilen kalıntıların değerlendirilmesi ve sentezi sonucuna dayandırılmaktadır. Bu araştırma Phaselis kentinin su sistemleri ve hidrografisi üzerine bugüne kadar gerçekleştirilmiş tetkikleri, 2012 yılında başlayan ve halen devam eden yüzey araştırmalarının bulgularına göre değerlendirmeyi ve bu süreç boyunca gözlemlenen verilere göre yeni bir sentez sunmayı amaçlar. Çalışmada Phaselis kenti ile ilgili araştırmalar içerisinde yer alan su sistemleri üzerine yapılmış yorumların tamamı incelenip eleştirel düşünce ve objektif bakış açısıyla yeniden ele alınarak strüktürlerin günümüzdeki durumlarına göre nedenden sonuca giden bir perspektif ile analizleri yapılmaya gayret edilecektir.

Anahtar Sözcükler: Phaselis · Su Kaynakları · Su Sistemleri · Suyolu (Aquaeductus) · Sarnıç

Top

Abstract: One of the most remarkable structures inside the ancient city of Phaselis which was founded in the early VIII. century B.C., and which played an important role in the Mediterranean trade due to its three natural harbours, is the vaulted waterway (aquaeductus) which can be seen from the site entrance. Due to the system established, the Phaselites were able to construct fountains and bath complexes which required large amounts of water, within the city in the Roman Period. In addition to the general research conducted in the past, there have been investigations that focus upon only the waterways. These aforementioned studies are based upon the results from the assessment and synthesis of only those ruins determined on the surface, without any excavations. This paper aims to assess the studies of the water systems and hydrography of Phaselis conducted todate, according to the finds from the surface explorations which began in 2012 and which continues today, and to present a new synthesis, taking into account the new data obtained within the process. Examining and reconsidering all of the comments made concerning the water systems within the research related to the city of Phaselis, with critical thinking and an objective view; the structures are analyzed from a cause and effect perspective, considering the current situations in respect to the evidence.

Keywords: Phaselis · Water Supplies · Water Systems · Waterway (Aquaeductus) · Cistern

Antik Kaynaklar

Paul. epist. ad. Rom. (= Paulus Apostolus, Epistolae ad Romanos).
Kullanılan Metin : Paulus Apostolus, Epistola Sancti Pauli Apostoli ad Romanos. Ed.: S. de Brais. Lipsiae 1726.

Modern Literatür

Atila et al. 1994  A. I. Atila, S. B. İzgiz – B. Karakurt, “1992 Yılı Phaselis Çevre Düzeni ve Temizlik Çalışmaları”. Ed. T.C. Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü, IV. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, 26-29 Nisan 1993 Marmaris. Ankara (1994) 429-456.
Aydın 2006  A. Aydın, “Kilikya ve İsaurya Bölgesi Vaftiz Yapıları”. Sanat Tarihi Dergisi XV/1 (2006) 1-19.
Bagg 2000  A. M. Bagg, “Irrigation in Northern Mesopotaia: Water for the Assyrian Capitals (12^th – 7^th centuries BC.)”. Irrigation and Drainage Systems 14/4 (2000) 301-324.
Bayburtluoğlu 1983  C. Bayburtluoğlu, “Phaselis’teki Çalışmalar ve Çevre Araştırmaları ”. KST V (1983) 181-191.
Bayburtluoğlu 1984  C. Bayburtluoğlu, “1983 Phaselis Kazı Raporu”. KST VI (1984) 301-312.
Bayburtluoğlu 2004  C. Bayburtluoğlu, Likya. İstanbul 2004.
Beaufort 1818  F. Beaufort, Karamania or A Brief Description of the South Coast of Asia Minor. London 1818.
Blackman 1973  D. J. Blackman, “The Harbours of Phaselis”. The International Journal of Nautical Archaeology and Underwater Exploration 2/2 (1973) 355-364.
Bonnin 1984  J. Bonnin, L’eau dans l’Antiquité. Paris 1984.
Brinker 1990  W. Brinker, Wasserspeicherung in Zisternen : Ein Beitrag des Wasserversorung früher Städte (Mitteilungen des Leichweiss-Instituts für Wasserbau der Technischen Univesität Braunschweig, 109). Braunschweig 1990.
Büyükyıldırım 1994  G. Büyükyıldırım, Antalya ve Çevresi Tarihi Su Yapıları. Ankara 1994.
Coulton 1987  J. J. Coulton, “Roman Aqueducts in Asia Minor”. Eds. S. Macready – F. H. Thompson, Roman Architecture in the Greek World. London (1987) 72-84.
Daremberg – Saglio 1881  C. Daremberg – E. Saglio, Dictionnaire des Antiquités grecques et romaines. Paris-Hachette 1881.
Dessales 2013  H. Dessales, Le Partage de l’eau: Fontaines et Distribution Hydraulique dans l’habitat Urbain de l’Italie Romaine. Rome 2013.
Dorl-Klingenschmid 2001  C. Dorl-Klingenschmid, Prunkbrunnen in kleinasiatischen Städten. Funktion im Kontext. Munich-Pfeil 2001.
Dörtlük 1981  K. Dörtlük, “1980 yılı Phaselis Arkeolojik Çalışmaları”. KST IV (1981) 80-82.
Duymuş Florioti 2012  H. H. Duymuş Florioti, “Mesopotamia River Transport in the 1^stMillennium B.C.: The Assyrian’s Case”. History Studies: International Journal of History 4/4 (2012) 147-159.
Grimal 1944  P. Grimal, Frontin, Les Aqueducs de la Ville de Rome. Texte établi, Traduit et Commenté. Paris 1944.
Kürkçü 2014 M. Kürkçü, L’urbanisme et les Aménagements Hydrauliques de Termessos. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Université de Paris-Sorbonne. Paris 2014.
Leveau 1979  P. Leveau, “Les Techniques de Construction des Aqueducs”. Dossiers de l’Archéologie 38 (1979) 8-19.
Leventeli 2011. Y. Leventeli, “The Potential Human Impact on Coastal Area, Antalya–Turkey”. Journal of Coastal Research (JCR) 61, 403-407.
Roddaz 1984  J. M. Roddaz, Marcus Agrippa. Paris 1984.
Romer 1998  F. E. Romer, Pomponius Mela’s Description of the World, De Chorographia. Michigan 1998.
Schäfer 1981  J. Schäfer, Phaselis. Beiträge zur Topographie und Geschichte der Stadt und ihrer Häfen. Tübingen 1981.
Tüner Önen – Akçay 2014   N. Tüner Önen – A. Akçay, “Phaselis Antik Kentinin Su Teminine İlişkin Gözlemler ve Dijital Epigrafi Çalışmaları”. MJH IV/2 (2014) 279-292. http://dx.doi.org/10.13114/MJH.201428446
Tüner Önen 2008  N. Tüner Önen, Phaselis Antik Kenti ve Teritoryumu. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya 2008.
Ümit 1996  O. Ümit, Phaselis Tarihsel Su İletimi. Yayınlanmamış Diploma Çalışması, Pamukkale Üniversitesi. Denizli 1996.