Phaselis Merkezi (Kent) Limanı

The Central Harbour of Phaselis

Erdoğan ASLAN

PHASELIS II (2016) 31-47.
DOI: 10.18367/Pha.16003
Geliş Tarihi: 14.02.2016 | Kabul Tarihi: 17.03.2016
Elektronik Yayın Tarihi: 13.05.2016
Telif Hakkı © PHASELIS Disiplinlerarası Akdeniz Araştırmaları Dergisi, 2016

PDF indir

PDF görüntüle

Referanslar

Öz: Pamphylia Körfezi’nin batı sahilinde yer alan Phaselis, üç limana sahiptir. Bu limanlardan biri olan ve kent akropolis’inin kuzeyinde yer alan Merkezi Liman alanı bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Liman alanında, limana ait mendirekler ve bu mendireklere ait sualtında çok sayıda blok bulunmaktadır. Ayrıca limanın gerisinde bir rıhtım alanı ile çok sayıda odadan oluşan atölye ve depolama alanları bulunmaktadır. Hellenistik Dönem’e tarihlendirilebilecek limanın, başlarda askeri bir liman olarak inşa edildiği ancak geç antikçağda ticari faaliyetler içinde kullanılmış olabileceği değerlendirilmektedir. Günümüzde temel seviyesinde korunmuş olan Phaselis Merkezi Liman mendirekleri için araştırılması gereken diğer bir konu ise ne zaman ve neden yıkıldıkları sorusudur. Limanın mendirekleri ve neredeyse tamamı batı yönde yıkılmış olan blokları incelendiğinde güçlü bir dalga ile tek seferde aynı yöne yıkıldıkları anlaşılmaktadır.

Anahtar Sözcükler: Phaselis • Liman • Mendirek • Sualtı • Palamar • Pamphylia

Top

Abstract: Phaselis is located on the western coast of the Gulf of Pamphylia and has three ports. The subject of the present study is the central port located north of the city acropolis. There are breakwaters belonging to the port and numerous breakwater blocks underwater in the port. A dock, workplace and storages areas with many rooms are located behind the port. It is thought that the port, which dates back to the Hellenistic Period, was initially built as a military port, but it was subsequently also used for commer¬cial activities in late antiquity. Another subject that should be examined concerns the breakwaters in the central port of Phaselis, these have been partially preserved, raising the question of when and why they were partially destroyed. Examination of the breakwaters of the port and their blocks, almost all of which were destroyed on the west side, suggests that they collapsed all at once in the same direction due to a strong sea wave.

Keywords: Phaselis • Liman • Mendirek • Sualtı • Palamar • Pamphylia

Antik Kaynaklar

Cass. Dio (= Cassius Dio, Rhomaika) Kullanılan Metin ve Çeviri: Cassius Dio, Roman History, vols. I-IX. Trans. E. Cary – H. B. Foster. London 1914-1927 (The Loeb Classical Library).
Strab. (= Strabon, Geographika) Kullanılan Metin ve Çeviri: Strabo, The Geography of Strabo. Trans. H. L. Jones. London – New York 1961 (The Loeb Classical Library).

Modern Literatür

AA Archäologischer Anzeiger.
Akan 1996 T. Akan, Archaeological Heritage Management For Conservation and Development Case Study: Phaselis. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi. Ankara 1996.
Arslan – Tüner Önen 2013 M. Arslan – N. Tüner Önen, “2012 Yılı Phaselis Antik Kenti ve Teritoryumu Yüzey Araştırması”. AST 31/1 (2013) 78-89.
Arslan 2003 M. Arslan, “İ.Ö. 188 Yılından İ.Ö. 67 yılına Kadar Lykia, Pamphylia ve Kilikia Trakheia Sahillerindeki Korsanlık Faaliyetleri: Nedenleri ve Sonuçları”. Adalya VI (2003) 91-118.
Arslan et al. 2013 M. Arslan, K. Demirtaş – N. Tüner Önen, “Phaselis ve Teritoryumu Yüzey Araştırması 2012”. Anmed 11 (2013) 224-229.
Aslan – Baybo 2015 E. Aslan – S. Baybo, “Phaselis Kent Limanları ve Sualtı Araştırmalarının Ön Değerlendirmesi”. Phaselis I (2015) 1-17.
Aslan 2011 E. Aslan, Kekova Bölgesi Limanları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi. Konya 2011.
Aslan 2014 E. Aslan, “Bithynia Bölgesi Kalpe Limanı (Port of Kalpe in the Bithynian Re-gion)”. Olba XXII (2014) 129-154.
Bayburtluoğlu 1983 C. Bayburtluoğlu, “1982 Phaselis Kazısı Raporu”. KST V (1983) 181-189.
Bean 1968 G. E. Bean, Turkey’s Southern Shore. London 1968.
Beaufort 1818 F. Beaufort, Karamania or a Brief Description of the South Coast of Asia Minor and of the Remains of Antiquity. London 1818.
BJb Bonner Jahrbücher des Rheinischen Landesmuseums in Bonn und des Vereins von Altertumsfreunden im Rheinlande. Bonn.
Bjorn 2011 L. Bjorn, The Ancient Harbours of the Piraeus. Volume I. 1: The Zea Ships-heds and Slipways – Architecture and Topography. Athens 2011.
Blackman 1973 D. J. Blackman, “The Harbours of Phaselis”. IJNA 2/2 (1973) 355-364.
Blackmann 1982 D. J. Blackman, “Ancient Harbours in the Mediterranean”. IJNA 11/3 (1982) 185-221.
Blackmann 2008 D. J. Blackman, “Sea Transport, Part 2: Harbors”. Ed. J. P. Oleson, The Oxford Handbook Engineering and Technology in The Calassical World. Oxford (2008) 638-670.
Bouras 2014 C. Bouras, “On the Urbanism of Roman Harbours: the Evolution of Space Organization in Harbours of the Aegean Sea”. Byzas XIX/2 (2014) 669- 682.
Casson 2002 L. Casson, Antik Çağda Denizcilik ve Gemiler. Çev. G. Ergin. İstanbul 2002.
Dipova – Cangir 2011 N. Dipova – B. Cangir, “Antalya İli Yerleşim Alanının Depremselliğinin Araş¬tı-rılması”. Jeoloji Mühendisliği Dergisi 35/2 (2011) 93-114.
Doksanaltı – Aslan 2013 E. M. Doksanaltı – E. Aslan, “Karadeniz’de Antik Bir Ada Yerleşimi: Aretias-Khalkeritis Adası”. Ed. B. Söğüt, Stratonikeia’dan Lagina’ya – Ahmet Adil Tırpan Armağanı – From Stratonikeia to Lagina – Festschrift in Honour of Ahmet Adil Tırpan. İstanbul (2013) 219-240.
Gerkan 1959 A. von Gerkan, Von Antike Architektur und Topographie: Gesammelte Auf-sätze. Ed. E. Boehringer. Stuttgart 1959.
Hadjidaki – Stefanakis 2004 E. Hadjidaki – M. Stefanakis, “Secrets of Phalasarna. Critiko Panorama”. Mi-noa Editions (2004) 101-135.
IJNA The International Journal of Nautical Archaeology and Underwater Explo-ration. Portsmouth.
Knoblauch 1969 P. Knoblauch, “Neuere Untersuchungen an den Häfen von Ägina”. BJb 169 (1969) 104-116.
Knoblauch 1972 P. Knoblauch, “Die Hafenanlagen der Stadt Ägina”. Adelt 27A (1972) 50-85.
Konecny 1997 A. Konecny, Hellenistische Turmgehöfte in Zentral-und Ostlykien, Vol. 2. Wien 1997.
Lehmann-Hartleben 1923 K. Lehmann-Hartleben, Die Antiken Hafenanlagen des Mittelmeer. Aalen 1963.
Marksteiner 1997 T. Marksteiner, Die befestigte Siedlung von Limyra: Studien zur vorrömisc-hen Wehrarchitektur und Siedlungsentwicklung in Lykien unter besonderer Berücksichtigung der klassischen Periode, Vol. 1. Wien 1997.
Mengarelli 1900 R. Mengarelli, “Terracina. Pietro di ormeggio, scolpita, rinvenuta presso il molo dell’antico porto”. Notizie degli Scavi di Antichita (1900) 635-638.
Rollo 1934 W. Rollo, “Ostia.” Greece and Rome 4/10 (1934) 40-53.
Schäfer et al. 1981 J. Schäfer, H. Schläger, D. J. Blackman, H. Bremer, J. Christern – P. Knoblauch, Phaselis, Beiträge zur Topographie und Geschichte der Stadt und ihrer Häfen. Tübingen 1981.
Schläger – Schäfer 1971 H. Schläger – J. Schäfer, “Phaselis Zur Topographie Der Stadt und Des Hafengebietes”. AA 86 (1971) 542-561.
Shaw 1972 W. J. Shaw, “Greek and Roman Harbours Works”. Ed. G. F. Bass, A History of Seafaring Based on Underwater Archaeology. London (1972) 87-102.
Stark 1956 F. Stark, The Lycian Shore. London 1956.
Şahin 2013 S. Şahin, Stadiasmus Patarensis: Likya Eyaleti Roma Yolları. Ed. S. Şahin – M. Adak. İstanbul 2013.
Teodoulou – Memos 2007 T. Theodoulou – C. Memos, “A Voyage to Ancient Greek Harbours on Bo¬ard Limenoscope”. Water Science & Technology: Water Supply 7/1 (2007) 253-260.
Testaguzza 1964 O. Testaguzza, “The Port of Rome”. Archaeology 17/3 (1964) 173-179.
Testaguzza 1970 O. Testaguzza, Portus: illustrazione dei Porti di Claudio e Traiano e della città di Porto a Fiumicino. Julia 1970.
Tüner-Önen 2008 N. Tüner-Önen, Phaselis Antik Kenti ve Teritoryumu. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya 2008.
Tüner-Önen 2012a N. Tüner-Önen, “Ideas Concerning the Historical Identity and the Connec-tions of the City of Phaselis an Eastern Mediterranean Port”. MJH II/I (2012) 205-212.
Tüner-Önen 2012b N. Tüner-Önen, “Yazıtlar Işığında Phaselis”. Eds. K. Dörtlük, T. Kahya, R. B. Seyhan – T. Ertekin, Uluslararası Genç Bilimciler Buluşması I: Anadolu Akdenizi Sempozyum Bildirileri 4-7 Kasım 2009. İstanbul (2012) 479-488.
Tüner-Önen 2013 N. Tüner-Önen, “Hadrians Reisen im östlichen Mittelmeer anhand neuer Inschriften aus Phaselis”. Adalya XVI (2013) 93-106.
Williams 1976 P. F. C. Williams, “Roman Harbours”. IJNA 5/1 (1976) 73-79.