A Tower in The Valley of Morsynus (Dandalaz)
Salih SOSLU
https://orcid.org/0000-0003-2045-116X
https://orcid.org/0000-0003-1519-1551PHASELIS V (2019) 283-299
DOI: 10.18367/Pha.19018
Geliş Tarihi: 04.07.2019 | Kabul Tarihi: 19.10.2019
Elektronik Yayın Tarihi: 14.12.2019
PDF İndir
PDF Görüntüle
Öz: Aydın İli, Karacasu İlçesi sınırlarındaki Dandalaz Barajı, bölgedeki tarım arazileri için önemli bir su kaynağıdır. Barajın etki sahasındaki mevkide Aphrodisias Müzesi Müdürlüğü denetimindeki arkeolojik kurtarma kazıları çerçevesinde 2012 ve 2017 yıllarında ortaya çıkarılmış arkeolojik buluntular, taşınır ve taşınmaz kültür varlıkları olarak iki grupta incelenmektedir. Bu çalışmalarda loculus tipli mezar, seramik, sikke ve takı, yanı sıra, çiftlik yerleşimleri, işlikler ve bir kule tespit edilmiştir. Bu makalenin odak konusu kule, Morsynos (Dandalaz) Vadisi çevresindeki Plarasa, Aphrodisias, Maiandros Antiokheia’sı kentleriyle Maiandros (Menderes) Nehri’nin kavşak noktasındaki iç bölgeler de hakim bir noktada konumlanmaktadır. Kule yapısı, Hellenistik Dönem’de Aphrodisias teritoryumundaki tarım arazileri ve çiftlik alanları ile Morsynos Vadisi güzergahını korumak için oluşturulmuş küçük bir kontrol noktasıdır. Ancak, Roma Dönemi ve Geç Antik Çağ’da işliklerle bağlantılı olarak tarımsal arazilerdeki ürünler için depolama sahası şeklinde kullanılmıştır. Bu makalede, kulenin Morsynos Vadisi’ndeki stratejik konumu, antik karayolları ile ilişkisi ve tahkimli özellikleri aktarılarak Hellenistik, Roma dönemleri ve Geç Antik Çağ’daki kullanım amaçları kapsamlı olarak değerlendirilmiştir.
Anahtar sözcükler: Morsynos, Hellenistik, Roma, Kule, Kırsal, İşlik
Abstract: Dandalaz Dam in Karacasu district of Aydın province is an important source of water for agricultural lands in the region. The archaeological recovery excavations carried out under the supervision of the Aphrodisias Museum under the supervision of the Aphrodisias Museum are examined in two groups as archaeological data, movable cultural assets and immovable cultural assets. According to this, tombs of loculus type, ceramics, coins and jewelry, rural farm settlements, work buildings and a fortified tower were identified. In the second group, the tower structure is located at the junction of the ancient cities of Plarasa, Aphrodisias, Antiocheia ad Meandrum in the vicinity of the Morsynus (Dandalaz) Valley and the interiors at the junction of the Meandrus (Menderes) River. The tower structure is a small control point which was created to protect the agricultural lands and farm fields and the Morsynus Valley route in the region of Aphrodisias during the Hellenistic Period. However, it was used as storage area for agricultural land in connection with the workshops in the Roman Period and Late Antiquity. In this article, the strategic position of the tower in the Morsynus Valley, its relationship with the ancient highways and its fortified properties have been extensively evaluated in the Hellenistic and Roman periods and in Late Antiquity.
Keywords: Morsynus, Hellenistic, Roman, Tower, Rural, Workshop
Liv. perioch. (= Livius, Ab urbe condita librorum periochae) Kullanılan Metin ve Çeviri: Livy, From the efounding of the city, A. C. Schlesinger, I-XIV. London 1967.
Plin. Nat. (= G. Plinius Secundus, Naturalis Historiae) Kullanılan Metin ve Çeviri: Naturalis Historia. Eds. L. Ian – C. Mayhoff. London 1967 – 1970.
Strab. (= Strabon, Geographika) Kullanılan Metin ve Çeviriler: Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika) XII-XIII-XIV. Çev. A. Pekman. İstanbul 2009.
Strabon, Coğrafya. Çev.: A. Pekman. İstanbul 2000.
Vitr. de Arch. (=Vitruvius. De Architectura) Kullanılan Metin ve Çeviri: On Architecture. With an English translation by F. Granger I-II. London-New York 1931-1934 (The Loeb Classical Library). Vitruvius, Mimarlık Üzerine On Kitap. Çev. S. Güven. İstanbul 1998.
Modern Literatür
A. Akarca, Şehir ve Savunması. Ankara 1998.
E. Akurgal, Anadolu Uygarlıkları. Ankara 2014.
E. Aşkın, “Korykos’un (Dağlık Kilikia) Hellenistik Dönemi Üzerine Gözlemler/Observations on The Hellenistic Period of Korykos (Rough Cilicia)”, Tüba-Ar 13 (2010) 77-89.
M. Bilgin, Konya-Karaman İlleri Hellenistik ve Roma Çağı Keramikleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi. Konya 2004.
S. Bulut, ”Lykia’da Zeytinyağı ve Şarap Üretimi Üzerine Bir Ön Değerlendirme/A Preliminary Evaluation on Olive Oil And Wine Production In Ancient Lycia” Cedrus VI (2018) 675-700.
A. Civelek, Tralleis Nekropolisi Buluntuları Işığında Hellenistik ve Roma Dönemi Seramiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi. İzmir 2001.
A. Civelek, “Stratonikeia Akdağ Nekropolisi’den Bir Mezar”, Anatolia 30 (2006) 47-64.
N. Çevik, “Kelbessos Dans Le Beydağ. Un Peripolion Sur Le Territoire De Termessos De Pisidia: Resultats Preliminaires”, Anatolia Antiqua XXIII (2005) 439-447.
N. Çevik – S. Bulut, “The Belen And Kelbessos Farmsteads with Towers on The Border of Pisidia-Lycia and Some Thoughs on Security in The Countryside”, Adalya X (2007) 105-130.
L. Çimen, Halikarnassos Yarımadası Şehir Surları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi. Muğla 2004.
E. Dereboylu, “Daskyleion Kabartmalı Kaseleri ve Batı Yamacı Kapları Kronoloji ve Üretim Yeri Problemleri”. Ed. C. Abadie-Reynal, Les Ceramiques En Anatolie Aux Epoques Hellenistique Et Romaine. Paris (2001) 55- 63.
R. Dinç, “Antiokheia Ad Maeandrum Yakınlarındaki Roma Köprüsü”. Eds. A. Özkan-Ş. Dönmez, Karadeniz’den Fırat’a Bilgi Üretimleri/Önder Bilgi’ye Armağan. Ankara (2011) 111-128.
B. Duman, Laodikeia Hellenistik ve Erken Roma Dönemi Seramiği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi. Konya 2010.
S. Durugönül, “Kilikia Kulelerinin Tarihteki Yeri” , Arkeoloji Dergisi 3 (1995) 197-202.
R. G. Edwards, “Hellenistic Pottery”, Hesperia 10 (1956) 79-241.
R. G. Edwards, Corinthian Hellenistic Pottery (Corinth Vol. VII, III). New Jersey 1975.
C. M. Edwards, “Moulded Relief Bowls”, Hesperia 50 (1980) 189-210.
M. Ekici, Karia Şehir Sikkeleri ve Lagina’da Bulunan Sikkelerin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi. Konya 2013.
G. Fougeres, Mantinee Et I’ Arcadie Orientale. Paris 1898.
D. H. French, “1993 Küçük Asya Roma Yolları ve Miltaşları, Ast 12 (1994) 29-37.
F. Gençer, M. Hamamcıoğlu Turan, M. Vardaroğlu, E. Aktaş, “Karya, Alinda ve Latmos’daki İki Helenistik Kulenin Yapısal Dayanımının Değerlendirilmesi”, 6th International Symposium On Conservation And Consolidation Of Historical Structures/Uluslararası Katılımlı 6. Tarihi Yapıların Korunması Ve Güçlendirilmesi Sempozyumu, 2-4 Kasım, Trabzon (2017) 78-89.
B. Gürler, Metropolis’in Hellenistik Dönem Seramiği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi. İzmir 1994.
K. İren, – M. Gürbüzer, “Didyma İlkçağ Kenti ve Çevresi 2004 Yılı Arkeolojik Envanteri ve Yüzey Araştırması”, Tüba-Ar 4 (2005) 7-32.
B. Jansen, “Defensive Funktionen”. Eds. S. Müth, P. I. Schneider, M. Schnelle, D. De Staebler, Ancient Fortifications I Philadelphia (2016) 101-125, 273-277. Karlsson 1994 L. Karlsson, “Thoughts About Fortifications in Caria From Maussollos to Demetrios Poliorketes”, Rea 96 (1994) 141-153.
L. A. Konecny, Hellenistische Turn Gehoften Zentral Und Ost Lykien. Wien 1997.
L. A. Konecny- P. Ruggendorfer, Alinda in Karia: The Fortifications”, Hesperia 83 (2014) 709-746
H. Körsulu, Nagidos Hellenistik Dönem Seramikleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi. Mersin 2006.
H. Körsulu, “Hellenistic Period Pottery from Comana in Cappadocia”. Cedrus 2 (2014) 89-133.
I. Lockey, “Ancient Olive Oil Production and Rural Settlement”. Eds. C. Ratte, P. D. De Staebler Aphrodisias V: The Aphrodisias Regional Survey. Darmstadt/Mainz (2012) 203-238.
J. W. Macpherson, “Roman Roads and Milestones of Galatia”, Anatst 4 (1954) 111-120.
D. Magie, Anadolu’da Romalılar 2, (Çev. Ö. Çapar-N. Başgelen). İstanbul 2002.
R. Martın “Manuel D’architecture Grecque”. I. Materiaux Et Techniques (1965) 408-409.
H. Metin, Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırmaları. Burdur 2017.
H. Metin, S. Soslu, M. Çidem, “Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırması 2017”. Anmed 16 (2018) 208-215.
S. Mitchell, Geç Roma İmparatorluğu Tarihi M.S. 284-641, (Çev. T. Kaçar). Ankara 2016.
S. K. Nossov, Greek Fortifications Of Asia Minor 500-130 Bc ffrom the Persian Wars to The Roman Conquest. New York 2009.
F. H. Özdemir, Yukarı Ova (Ceylan Ovası) Hellenistik Dönem Seramiği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi. Adana 2008.
V. Özkaya, “Alinda: Kentsel Dokusu ve Nekropol Kalıntıları ile Karia Bölgesi’nde Bir Kent”. Eds. Ö. Erkanal / E. Özgen, Hayat Erkanal’a Armağan. Kültürlerin Yansıması/Studies İn Honor of Hayat Erkanal. Cultural Reflections. İstanbul (2006) 7-17.
Özkaya-San-Barın 1998 V. Özkaya-O. San-G. Barın, “Alinda (Karpuzlu)”, Ast X VI (1998) 299-324.
P. Pedersen, “The Fortifications of Halikarnassos”, Rea 96 (1994) 215-236.
P. Pedersen, “The City Wall of Halikarnassos”. Eds. R. Van Bremen-J.-M. Carbon, Proceedings of The First International Conference on Hellenistic Karia, 29 June–2 July. Paris (2006) 269-316. Ramsay 1960 W. M. Ramsay, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası. İstanbul 1960.
W. Radt, Pergamon-Antik Bir Kentin Tarihi ve Yapıları. İstanbul 2002.
W. Radt, “Location And Development of Ancient Pergamon”. Eds. F. Pirson, A. Scholl, Pergamon A Hellenistic Capital in Anatolia. İstanbul (2014) 188-208.
C. Ratte, “Introduction”. Eds. C. Ratte, P.T. De Stabler, Aphrodisias V: The Aphrodisias Regional Survey, Darmstadt/Mainz (2013) 1-38.
S. Rotroff, “Three Cistern Systems on The Kolonos Agoraios”. Hesperia 52, No. 3 (1983) 257-297.
A. Saraçoğlu- M. Çekilmez, “Tralleis Batı Nekropolis ve Konut Alanı Hellenistik Dönem Seramiği: 2006-2007 Buluntuları”. Collan X (2011) 219-249.
G. Semeraro, “Hierapolis De Phrygie. Les Ceramiques A Relief Hellenisiques Et Romaines”. Eds. C. Abadie-Reynal, Les Ceramiques En Anatolie Aux Epoques Hellenistique Et Romaine. Paris (2003) 83- 89.
V. Sevin, Anadolunun Tarihi Coğrafyası. İstanbul 2016.
B. Söğüt, “Antik Dönem’de Salbakos Dağı Ve Kalıntıları”. Ed. A. Özçelik, Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildirileri. 2, 6-8 Eylül. Denizli (2007) 15-24
R. H. Söner, “Antiokheia Ad Maeandrum Antik Kenti”, Humanitas 5/9 (2017) 139-153.
P. D. Staebler, “The Building Experience”. Eds. S. Müth, P. I. Schneider, M. Schnelle, D. De Staebler Ancient Fortifications I Philadelphia (2016) 61-74.
B. Takmer- N. T. Önen, “Batı Pamphylia’da Antik Yol Araştırmaları: Via Sebaste’nin Perge-Klimaks Arası Güzergahında Yeni Bir Yol Kalıntısı”. Adalya XI (2008) 109-132.
A. Temel, Alabanda Payandalı Sarnıç Hellenistik ve Roma Dönemi Seramikleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi. Aydın 2015.
H. A. Thompson, “Two Centruies of Hellenistic Pottery”. Hesperia III (1934) 311-480.
A. Tırpan, “Alabanda”. Ast 7 (1990) 171-190.
R. Tomlınson, “Emplekton Masonry and Greek Structural”. Jhs LXXXI (1961) 133-140.
D. Turan, Menekşe Çatağı Hellenistik ve Roma Dönemi Seramiği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi. Edirne 2006.
B. Umar, Karia: Bir Tarihsel Coğafya Araştırması ve Gezi Rehberi. İstanbul 1999.
C. Zoroğlu, Çatalhöyük Tp Alanı Klasik Roma Çağı Seramiği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi. Konya 2007.
S. Soslu – M. U. Doğan “Morsynos (Dandalaz) Vadisi’nde Bir Kule ”. Phaselis V (2019) 283-299
http://dx.doi.org/10.18368/Pha.19018
Salih SOSLU
Öğretim Görevlisi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Turizm Rehberliği Bölümü, İstiklal Yerleşkesi, BURDUR. ssoslu@mehmetakif.edu.tr
M. Umut DOĞAN
Ph.D., Afrodisias Müzesi Uzman Arkeolog, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, MANİSA. arkmud@gmail.com