Phaselis Hadrianus Kapısı: Belgeleme, Koruma, Sağlamlaştırma ve Yerinde Sergileme Çalışmaları

Phaselis Hadrian’s Gate: Documentation, Conservation, Consalidation and Exhibition Studies

Murat ARSLAN
 https://orcid.org/0000-0003-1132-7423

Ayça AKÇAY
 https://orcid.org/0000-0002-2437-095X

Öz: Çalışmanın konusunu Phaselis’in sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel merkezini teşkil eden Ana Caddesi ile Merkezi Limanı’nı Güney Liman’a bağlayan Hadrianus Kapısı’nın belgelenmesi, korunması, sağlamlaştırılması ve ser­­gilenme projesi oluşturmaktadır. Kente Güney Limanı yönünden girişi sağlayan anıtsal kapı zaman, doğa ve insan kaynaklı tahribat sonucu postamentleri hariç yıkılmış durumda olsa da yapının entablatür kısmına ait arişitrav, friz, geison ve sima blokları ve nitelikli mimari bloklarının büyük bir kısmı günümüze kadar ulaşmıştır. Çok sayıda eksik taşıyıcı (postament ve kemer) bloğu olmasına karşın, mevcut parçalar yapının mimari özellikleri, beze­meleri ve detaylarının anlaşılabilmesi açısından yeterli verinin elde edilmesini mümkün kılmaktadır. Bu bağlamda arkeolojik materyal kültür kalıntılarına temas etmek­sizin, tahribatsız belgeleme yöntemleriyle; klasik, lazer tarama, RTI, fotogrametri, orthophoto, wireframe metotlarıyla yapının entablatür dizisine ait bloklar iki ve üç boyutlu ola­rak dijitalleştirilmiştir. Blokların belgelenmesiyle elde edilen sayısal verilerin her biri Hadrianus Kapısı’nın res­torasyon ve restitüsyon önerilerinin oluşturulmasına, 3B’lu mode­linin tasarlanmasına, katı çıktılarının alın­masına ve sergi elemanlarının içeriklerinin üretil­mesine katkı sağla­mıştır. Yapının mimari özelliklerine ilişkin elde edilen bul­gularla önceki yıllarda yapılan restitüsyon önerileri karşılaşırılarak benzer­likler, farklılıklar saptanmış ve hassas veriler ışığında yapıya ait yeni restitüsyon ve restorasyon önerileri geliştirilmiştir. Bunu yaparken Phaselis’in anıtsal kapısına ait mimari ve plastik öğeler kültürel mirası belgeleme, koruma, onarma ve etkili sergileme yön­temleriyle deneyime dönüştürülerek yerli/yabancı ziyaretçilerin ilgisine ve bilgisine sunulması hedeflen­miştir.

Anahtar sözcükler: Dijital Belgeleme, Hadrianus Kapısı, in Situ Sergileme, 3B Baskı, Modelleme

Abstract: The subject of the study is the documentation, preservation, consolidation and exhibition project of the Hadrian’s Gate at Phaelis which connects the Main Street to the Central to the South harbours which constitutes the socio-economic and socio-cultural centers of the city. Even though the monumental gate providing the entrance to the city from the direction of the South Harbour has been destroyed as a result of time, nature and human-induced damages, its postaments, the architrave, frieze, geison and sima blocks and most of the qualified architectural blocks belonging to the entablature part of the building have survived to the present day. Although there are many missing (postament and arch) blocks, the remaining parts make it possible to obtain sufficient data to understand the architectural features, decorations and details of the building. In this context with non-destructive documentation methods without contacting archaeological remains; the blocks belonging to the entablature array of the building were digitized in two and three dimensions with classical, laser scanning, RTI, photogrammetry, orthophoto, wireframe methods. Each of the digital data obtained by documenting the blocks contributed to the conception of restoration and restitution proposals of the Hadrian’s Gate, the design of its 3D model, the production of solid printouts and the production of the contents of the exhibition elements. While doing this, it is aimed to present the architectural and ornamented elements of the monumental gate of Phaselis into experience by documenting, protecting, restoring and displaying the cultural heritage, and presenting them to the attention and knowledge of local and foreign visitors.

Keywords: Digital Documentation, Hadrianus Gate, in Situ Exhibition, 3D Print, Modeling