Perge’den Bir Septimius Severus Heykelinde Nehir Tanrısı Propagandası
Ahmet ÇELİK
https://orcid.org/0000-0002-7676-0079
PHASELIS X (2024) 79-90
DOI: 10.5281/zenodo.14576689
Geliş Tarihi: 22.10.2024 | Kabul Tarihi: 02.11.2024
Elektronik Yayın Tarihi: 30.12.2024
Abstract:
Lucius Septimius Severus was the Roman emperor from 193 to 211 AD. His portraits have an important place in the propaganda activities of Septimius Severus. It is evident that the initial portrait type may have served to propagandise the notion of the subject’s strength and agility as a soldier. The subsequent portrait may have been used to promote the subject’s affiliation with the House of Antonines. The third portrait, on the other hand, may have been employed to suggest that the subject was the deity Serapis or an individual bearing a similar resemblance. Finally, the final portrait may have been utilised to convey the image of a more mature and experienced statesman. It is also known that Septimius Severus propagandised Hercules (Heracles). However, the armoured statue portrait found in the F2 Fountain (Nymphaeum) of Perge in 1968 may indicate that he was making a new kind of propaganda. Because here the emperor has a very different beard structure. His beard is divided into sections with a deep drill. This beard, which is quite dissolved and compartmentalised, essentially resembles the beard of river gods. With this armoured statue, which basically shows ‘Adoption’ type hair and facial features, both Adoptive and the emperor must have been propagandised as a strong soldier. However, with this extremely unique beard in the statue belonging to Fountain F2, Septimius Severus resembles a river god, and therefore, it may have been propagandised that he was a river god who brought water to the city or someone who resembled a river god.
Keywords: Septimius Severus, Rome, Portrait, Propaganda, Perge, F2 Fountain, River God
Öz: Lucius Septimius Severus MS 193-211 yılları arasında Roma imparatorudur. Septimius Severus’un propaganda faaliyetlerinde portrelerinin önemli bir yeri vardır. Nitekim ilk portre tipi ile güçlü ve çevik bir asker, ikinci portre ile Antoninler Hanedanı mensubu olduğu, üçüncü portresi tanrı Serapis veya ona benzeyen biri olduğu ve son tipi ile daha olgun ve tecrübeli bir devlet adamı olduğu propagandası yapılmış olabilir. Ayrıca Septimius Severus’un Hercules (Herakles) propagandası yaptığı da bilinmektedir. Bununla birlikte 1968 yılında Perge F2 Çeşmesi’nde bulunan zırhlı heykel portresi onun yeni bir tür propaganda yaptığını gösteriyor olabilir. Çünkü burada imparator çok farklı bir sakal yapısına sahiptir. Derin kullanılan matkapla sakalları bölüklere ayrılmıştır. Oldukça çözülmüş ve bölüklerine ayrılmış bu sakal özünde nehir tanrılarının sakalını andırmaktadır. Temel olarak ‘Adoption’ tipi saç ve yüz özellikleri görülen bu zırhlı heykel ile hem Adoptiv hem de imparatorun güçlü bir asker olduğu propagandası yapılmış olmalıdır. Ancak F2 Çeşmesi’ne ait heykeldeki son derece ünik bu sakal ile Septimius Severus adeta bir nehir tanrısını andırmaktadır ve dolayısıyla şehre su getiren bir nehir tanrısı veya nehir tanrısına benzeyen biri olduğu propagandası yapılmış olabilir.
Anahtar sözcükler: Septimius Severus, Roma, Portre, Propaganda, Perge, F2 Çeşmesi, Nehir Tanrısı
Akçay B. G. 2014, Pamphylia Bölgesi Roma Dönemi Portreciliği. Ph. D. diss., İstanbul University.
Akçay B. G. 2022, “Perge F2-F4 Çeşme Yapıları Heykel Programları ve Yeni Öneriler”. Eds. M. Demirel, M. Arslan, U. Orhan & S. Atalay, Antalya’nın Arkeolojik Mirası: Antalya Müzesi 100 Yaşında. Ankara, 192-209.
Altınoluk Z. S. 2005,Sikkelerin Işığında Küçük Asya’da Irmak Tanrıları. Unpublished, Ph. D. diss., İstanbul University.
Aurenhammer M. 1990, Die Skulpturen von Ephesos. Bildwerke aus Stein. Idealplastik I. Forschungen in Ephessos X/1. Wien.
Baharal D. 1989, “Portraits of the Emperor L. Septimius Severus (193-211 A.D.) as an Expression of his Propaganda”. Latomus 48/3, 566-580.
Balty J. 1961a, “Un prototype officiel dans l’iconographie de Septime Sévère”. Bulletin de l’Institut Historique Belge de Rome 33, 101-113.
Balty J. 1961b, “Un büste inédit de Septime Sévère”. Latomus 20/1, 72-78.
Balty J. 1964, “Les Premiers Portraits de Septime Sévère: Problèmes de Méthode”. Latomus 23/1, 56-63.
Beldianu C. B. N. 2017, Contribuţii numismatice la cunoaşterea istoriei Imperiului Roman în vremea împăratului Septimius Severus (193-211 pChr). Bucureşti.
Bernoulli J. J.1899, Römische Ikonographie. Stuttgart-Berlin-Leipzig.
Birley A. R. 1999, Septimius Severus: The African Emperor. London-New York.
Chrysanthou C. S. 2022, “Herodian’s Septimius Severus: Literary Portrait and Historiography”. Classica et Mediaevalia 70, 181-230.
Dağlı İ. 2011, Nympheler ve Lykia’dan Nymphelere Adanmış Kabartmalar. Master thesis, İstanbul University.
Durugönül S. 2021, Roma Devlet Kabartmalarında Propaganda ve Sanat. Ankara.
Eck W. et al. 1986, Kaisersaal. Porträts aus den Kapitolinischen Museen in Rom. Köln.
Fejfer J. 2008, Roman Portraits in Context 2. Berlin – New York.
Fittschen K. & Zanker P. 1985, Katalog der römischen Porträts in den Capitolinischen Museen und den anderen kommunalen Sammlungen der Stadt Rom I. Mainz am Rhein.
Fra M. 1972, Ny Carlsberg Glyptotek. København.
Frel J. 1981, Roman Portraits in the Paul Getty Museum. Tulsa-Oklahama.
Hasebroek J. 1921, Untersuchungen zur Geschichte des Kaisers Septimius Severus. Heidelberg.
Heintze v. H. 1961, Römische Porträt-Plastik aus Sieben Jahrhunderten. Stuttgart.
Hekler D. 1912, Greek & Roman Portraits. New York.
Hollaender J. 2022, Der fließende Gott: Bilder von Flüssen und ihren Göttern in der römischen Kaiserzeit. Heidelberg 2022.
İnan J. 1974, “Neue Porträtstatuen Aus Perge”. Mansel’e Armağan. Mélanges Mansel II. Ankara, 643-661.
İnan J. & Rosenbaum E. A. 1979, Römische und Frühbyzantinische Porträplastik aus der Türkei. Neue Funde. Mainz am Rhein.
Kaya M. A. 2008, Roma’nın Afrikalı İmparatoru Septimius Severus. İstanbul.
Kaya M. A. 2020, “The River Gods in Aiolis”. Cedrus VIII, 497-505.
Kiss Z. 1984, Études sur le Portrait Impérial Romain en Egypte. Varsovie.
Kleiner D. E. E. 1992, Roman Sculpture. New Haven.
Kleiner F. S. 2016, A History of Roman Art. Boston.
McCann A. M. 1968, The Portraits of Septimius Severus (A.D. 193-211). Michigan.
Okόn D. 2012, Septimius Severus et Senatores: Septimius Severus’ Personal Policy Towards Senators in the Light of Prosopographic Research (193-211). Trans. B. Zawadka, Szczecin.
Ostrowski J. A. 1990, “Personifications of Rivers as an Element of Roman Political Propaganda”. Études et Travaux 15 (1990) 309-316.
Özgan R. 2015, Roma Portre Sanatı III. Ed. İ. Karaoğlan. İstanbul.
Peçen S. 2018, Ayasuluk Tepesi ve Aziz Yuhanna Teologos Bazilikası Kazılarında Devşirme Malzeme Olarak Kullanılan Heykeltıraşlık Eserler. Unpublished, Master thesis, Pamukkale University.
Pury-Gysel A. d. 2017, Die Goldbüste des Septimius Severus: Gold- und Silberbüsten römischer Kaiser. Basel – Frankfurt.
Soechting D. 1972, Die Porträts des Septimius Severus. Bonn.
Tahar Jerary M. 2008, “Septimius Severus the Roman Emperor, 193-211 AD”. Africa 63/2, 173-185.
Takàcs S. A. 1995, Isis and Sarapis in the Roman World. Leiden –New York –Köln.
Townsend P. W. 1938, “The Significance of the Arch of the Severi at Lepcis”. AJA 42/4, 512-524.
Vermeule C. C. 1961, “A Graeco-Roman Portrait of the Third Century A. D. and the Graeco-Asiatic Tradition in Imperial Portraiture from Gallienus to Diocletian”. Dumbarton Oaks Papers 15, 1-22.
A. Çelik, “River God Propaganda in a Septimius Severus Statue from Perge”. Phaselis X (2024) 79-90. http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.14576689
Ahmet ÇELİK
Asst. Prof. Ahmet Çelik, Antalya Museum, Antalya. ahmetark.celik@hotmail.com | https://orcid.org/0000-0002-7676-0079.