Demetrios’un Kıbrıs’ı Fethi

Demetrios’un Kıbrıs’ı Fethi

Demetrius’ Conquest of Cyprus

Mesut KINACI

PHASELIS III (2017) 149-162
DOI: 10.18367/Pha.17009
Received Date: 15.05.2017 | Acceptance Date: 28.06.2017
Online Publication Date: 13.07.2017
Copyright © PHASELIS Journal of Interdisciplinary Mediterranean Studies, 2017

Öz: Büyük İskender’in ölümünden sonra imparatorluğu komutanları arasında geçen iktidar müca­delelerine sahne olmuştur. Hem Doğu Akdeniz hem de Suriye ve Levant hâkimiyeti için stratejik bir konumda olması nedeniyle Kıbrıs Adası komutanların mücadelelerinin merkezinde yer almıştır. Adada yer alan kent devletlerinin kralları da bazen I. Ptolemaios’la bazen de Antigonos’la yakınlaşmışlardır. Genel olarak Ptolemaiosların hâkim olduğu Kıbrıs’ı ele geçirmek ve Doğu Akdeniz’de daha etkin olmak için Antigonos MÖ 306 yılında oğlu Demetrios’u görevlendirmiştir. Salamis kentini kuşatan Demetrios daha sonra bu kentin açıklarında I. Ptolemaios ile bir deniz savaşı yapmış ve bu savaştan galip ayrılmıştır. Bu zaferin ardından Kıbrıs Antigonos’un eline geçmiş, Antigonos ve Demetrios diadem takarak kral unvanı almışlardır. Antigonos’un ve Demetrios’un kral unvanı almasıyla diadokhoslar zamanındaki kralsız dönem son bulmuştur. MÖ 306 yılında Demetrios’un Kıbrıs’ı fethetmesini ele alan bu çalışmada savaşın nedenleri ve gelişimi kronolojik olarak analiz edilmiştir. Savaşın sonuçları ve bu sonuçların diadokhoslar arasındaki mücadelelerin seyrinde nasıl bir öneme sahip olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Sözcükler: Demetrios, I. Ptolemaios, Kıbrıs, Kuşatma, Deniz Savaşı

Top

Abstract: After the death of Alexander the Great, his empire became the scene of a power struggle between his commanders. Cyprus Island was center of the battle of the commanders, since it occupies a strategic position to dominate the Eastern Mediterranean, Syrian and Levant. Kings of the city-states on the island sometimes established close relations with Ptolemy I and sometimes with Antigonus also. In 306 BC, Antigonus charged his son Demetrius to conquer Cyprus, which was generally dominated by Ptolemy I, and to be more effective in the Eastern Mediterranean. After besieging of the city of Salamis, Demetrius won a naval battle against Ptolemy I near Salamis. In the aftermath of this victory, Demetrius conquered Cyprus; Antigonus and Demetrius began to wear diadem and took the title of king. When Antigonus and Demetrius took the title of king, interregnum period at the time of diadochi ended. This study which concentrates upon the conquest of Cyprus by Demetrius in 306 BC, analyzes the causes and progress of the battle chronologically. In addition, it tries to explain the results of the battle and how important the battle was within the struggles between diadochi.

Keywords: Demetrios, Ptolemy I, Cyprus, Besiege, Naval Battle

Antik Kaynaklar

Ael. Anim. (= Aelianus, Peri Zōōn Idiotēros) Kullanılan Metin ve Çeviri: Aelianus, On the Characteristics of Animals. Trans.: A. F. Scholfield, vols. I-III. Cambridge – Massachusetts – London 1958 – 1959 (The Loeb Classical Library).
Ael. Var. (= Aelianus, Varia Historia) Kullanılan Metin ve Çeviri: Aelianus, Historical Miscellany. Trans.: N. G. Wilson, Cambridge – Massachusetts – London 1997 (The Loeb Classical Library).
Aiskh. Suppl. (= Aiskhylos, Hikedites) Kullanılan Metin ve Çeviri: Suppliant Maidens, Persians, Prometheus, Seven Against Thebes. Trans.: H. W. Smyth, vol. I. Cambridge, Mass.-London 200112 (The Loeb Classical Library).
Amm. Marc. (= Ammianus Marcellinus, Rerum Gestarum Libri) Kullanılan Metin ve Çeviri: Roman History. Trans.: J. C. Rolfe. London 1927. (The Loeb Classical Library).
App. Syr.  (= Appianos, Rhomaika) Kullanılan Metin ve Çeviri: Roman History. Trans.: H. White. London 1962. (The Loeb Classical Library).
Arr. anab. (= Arrianus, Anabasis) Kullanılan Metin ve Çeviriler: Anabasis of Alexander. Trans.: P. A. Brunt. London 1976. (The Loeb Classial Library).
Arrian, İskender’in Seferleri. Çev.: M. Mete. İstanbul 2005.
Athen. Deip. (= Athenaios, Deipnosophisticarum Epitome) Kullanılan Metin ve Çeviri: The Deipnosophists. Trans.: C. B. Gulick. London 1940. (The Loeb Classical Library).
Const. Porph. de Them. (= Constantinus VII Porphyrogenitus, De Thematibus) Kullamlan Metin: De Thematibus. Ed. A. Pertusi, Costantino Porfirogenito. De Thematibus [Studi e Testi. Vatican City: Biblioteca Apostolica Vaticana, 1952]: 59-100.
Corn. Nep. (= Cornelius Nepos, De Viris Illustribus) Kullanılan Metin ve Çeviri: On the Great Generals of Foreign Nation. Trans.: J. C. Rolfe. London 1966. (The Loeb Classical Library).
Curt. (= Quintus Curtius Rufus, Historiarum Alexandri Magni Macedonis) Kullanılan Metin ve Çeviri: Quintus Curtius Rufus. Trans.: J. C. Rolfe. Cambridge – Massachusetts – London 1946 (The Loeb Classical Library).
Diod. (= Diodorus Sicilius, Bibliotheka Historika) Kullanılan Metin ve Çeviri: The Library of History. Trans.: C. H. Oldfather. London 1957. (The Loeb Classical Library).
Diog. Laert. (= Diogenes Laertios) Kullanılan Metin ve Çeviri: Lives of Eminent Philosophers. Trans.: R. D. Hicks. I-II. London, New York 1925 (The Loeb Classical Library).
Dion. Hal. Din. (= Dionysios Halikarnassos, Dinarkhos) Kullanılan Metin ve Çeviri: Dionysius of Halikarnassus, Critical Essays. Trans.: S. Usher. Cambridge – Massachusetts – London vol. I 20002– vol. II. 1985 (The Loeb Classical Library).
Hdt. (= Herodotos, Historiai) Kullanılan Metin ve Çeviriler: Herodotus, The Persian Wars. Trans.: A. D. Godley, vols. I-IV. London – New York 1975 (The Loeb Classical Library).
Herodotos, Herodot Tarihi. Çev.: M. Ökmen – A. Erhat. İstanbul 19912.
Ioseph. Ap. (= Flavius Iosephus, Contra Apionem) Kullanılan Metin ve Çeviri: Iosephus, The Life; Against Apion. Trans.: H. ST. J. Thackeray. Cambridge 1926 (The Loeb Classical Library).
Iust. (= Marcus Iulianus Iustinus, M. Iuliani Iustini Epitoma Historiarum Philippicarum Pompei Trogi) Kullanılan Metin ve Çeviri: Epitome of the Philippic History of Pompeius Trogus. Trans.: Y. J. Yardley. Atlanta 1994.
Ksen. Kyr. (= Ksenophon, Kyropaideia) Kullanılan Metin ve Çeviri: Xenophon, Cyropaideia. Trans.: W. Miller. vol. II. Cambridge – Massachusetts 1914 (The Loeb Classical Library).
Mart. Ep. (= Martialis, Epigrams) Kullamlan Metin ve Çeviriler: Epigrams. Trans.: D. R. Shackelton Bailey, vols. I-III. Cambridge, Mass.-London 1993 (The Loeb Classical Library).
Marcus Valerius Martialis, Epigramlar. Çev. G. Varinlioglu. İstanbul 2005.
Oros. hist. (= Orosius, Historiae Adversum Paganos) Kullanılan Metin: Paulii Orosii Historiae Adversum Paganos. Ed. C. Zangemeister. Leipzig 1889.
Paus. (= Pausanias, Periegesis tes Hellados) Kullanılan Metin ve Çeviri: Description of Greece. Trans.: W. H. S. Jones. London 1918. (The Loeb Classical Library).
Plin. nat. (= G. Plinius Secundus “Yaşlı”, Naturalis Historia) Kullanılan Metin ve Çeviri: Pliny, Natural History. Trans.: H. R. Rackham – W. H. S. Jones – D. E. Eichholz, vols. I-X. Cambridge – Massachusetts – London 1938 – 1971 (The Loeb Classical Library).
Plut. Dem. (= Plutarkhos, Bioi Paralleloi, Demetrios) Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarch’s Lives. Trans.: B. Perrin. London 1932. (The Loeb Classical Library).
Plut. Kim. (= Plutarkhos, Bioi Paralleloi, Kimon) Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarkhos, Hayatlar: Kimon-Lucullus. Çev.: A. Sina. Ankara 2013.
Plut. mor. (= Plutarkhos, Moralia) Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarch’s Moralia. Trans.: F. C. Babbitt- C. Helmbold. London 1928-1967. (The Loeb Classical Library).
Polyain. Strat. (= Polyainos, Strategemata) Kullanılan Metin ve Çeviri: Polyainos, Stratagems of War. Trans.: R. Shepherd. Chicago 1974.
Pomp. Trog. prolog. (= Pompeius Trogus, Prologues) Kullanılan Metin ve Çeviri: Prologues to the Philippic History of Trogus. Trans.: J. C. Yardley. Intr.: R. Develin. Atlanta 1994.
Sen. De Cons. (= L. Annaeus Seneca, De Constantia) Kullanılan Metin ve Çeviri: L. Annaeus Seneca, Moral Essays. Trans.: J. W. Basore. Cambridge 1928 (The Loeb Classical Library).
Sen. Ep. (= L. Annaeus Seneca, Epistle) Kullanılan Metin ve Çeviri: L. Annaeus Seneca, The Epistles of Seneca. Trans.: R. M. Gummere. Cambridege 1917 (The Loeb Classical Library).
Skylaks Periplous  (= Skylaks, Periplus Scylacis) Kullanılan Metin: Skylax, Periplus Scylacis. Ed. C. Müller. Geographi Graeci Minores I. Paris (19902) 15-96. Pseudo-Skylaks, Periplous. Çev.: M. Arslan. MJH II/1 (2012) 239-257.
Strab. (= Strabon, Geographika) Kullanılan Metin ve Çeviri: The Geography of Strabo. Trans.: H. L. Jones. London 1961. (The Loeb Classical Library).
Suda (= Suda-Suidas, Suidae Lexicon) Kullanılan Metin ve Çeviri: Suidae Lexicon. Ed. A. Adler. Leipzig-Teubner 1928-1971.
Thuk. (= Thukydides) Kullanılan Metin ve Çeviri: Peloponnes Savaşı. Çev.: T. Gökçöl. İstanbul 1976.

Modern Literatür

Anson 2014 E. M. Anson, Alexander’s Heirs: the Age of the Successors. Oxford 2014.
Austin 20062  M. M. Austin, The Hellenistic World from Alexander to the Roman Conquest. New York 20062.
Babyl. Chron. Babylonian Chronicle. Şurada: http://www.livius.org/didn/diadochi /diadochi_t23.html.
Bagnall 1976  R. S. Bagnall, The Administration of the Ptolemaic Possessions Outside Egypt. Leiden 1976.
BCHP  Babylonian Chronicles of Hellenistic Period. Ed. I. Finkel – R. J. van der Spek. Şurada: http://www.livius.org/cgcm/chronicles/bchp-diadochi/ diadochi_06.html
Bennet – Roberts 2011  B. Bennet – M. Roberts, The Wars of Alexander’s Successors 323-281 BC I Commanders & Campaigns. Croydon 2011.
Billows 1997  R. Billows, Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State. Oxford 1997.
Briant 2002  P. Briant, From Cyrus to Alexander A History of the Persian Empire. Indiana 2002.
Brosius 2006  M. Brosius, The Persians. New York 2006.
Casson 2002  L. Casson, Antik Çağda Denizcilik ve Gemiler. Çev.: G. Ergin. İstanbul 2002.
Champion 2014  J. Champion, Antigonus the One-eyed: Greatest of the Successors. South Yorkshire 2014.
FGrHist  Die fragmente der griechischen Historiker. Ed. F. Jacoby I-XV. Berlin-Leiden 1923-1958.
Griffith 1935  G. T. Griffith, The Mercenaries of the Hellenistic World. London 1935.
Hammond – Walbank 20012  N. G. L. Hammond – F. W. Walbank, A History of Macedonia, Volume III 336-168 B.C. Oxford 20012.
Hauben 1976 H. Hauben, “Fleet Strength at the Battle of Salamis (306 B.C.)”. Chiron 6 (1976) 1-5.
Head 1911  B. V. Head, Historia Numorum: A Manual of Greek Numismatics. Oxford 1911.
Hill 1940 G. Hill, A History of Cyprus, Volume I. Cambridge 1940.
Höbl 2001  G. Höbl, A History of Ptolemaic Empire. Çev.: T. Saavedra. London 2001.
Kaya 2012  M. A. Kaya, “Büyük İskender’in Halefleri (Diadokhoi): Savaş ve Siyaset (İ.Ö. 323-306)”. Eds. A. Sina – T. Yiğit, Ömer Çapar’a Armağan. Ankara (2012) 177-202.
Magie 1950  D. Magie, Roman Rule in Asia Minor to the End of the Third Century after Chirist, Volumes I-II. Princeton 1950.
Markou 2013  E. Markou, “Menelaos, King of Salamis”. Edt. D. Michaelides, Epi­graphy, Numismatics, Prosopography and History of Ancient Cyprus. Papers in Honour of Ino Nicolaou. Uppsala (2013) 3-8.
Marm. Par.  Marmor Parium. The Parian Marble. Translation B. The Paros Fragments. Translated by. G. Newing. Ashmolean Museum, Oxford University.
Marsden 1969  E. W. Marsden, Greek and Roman Artillery: Historical Development. Oxford 1969.
Mørkholm 2000                               O. Mørkholm, Erken Hellenistik Çağ Sikkeleri: Büyük İskender’in Tahta Çıkışından Apameia Barışı’na Kadar (İ.Ö. 336-188). Çev.: O. Tekin. İstanbul 2000.
Morrison 2000  J. Morrison, “Hellenistic Oared Warships 399-31 B. C.”. Ed. R. Gardiner, The Age of the Galley. (2000) 66-77.
Newell 1927  E. T. Newell, The Coinages of Demetrius Poliorcetes. London 1927.
OGIS  Orientis Graeci Inscriptiones Selectae. I-II. Ed. W. Dittenberger. Leipzig 1903-1905.
Rodgers 1937 W. R. Rodgers, Greek and Roman Naval Warfare. London 1937.
Seltman 1909  C. T. Seltman, “A Synopsis of the Coins of Antigonus I and Demetrius Poliorcetes”. The Numismatic Chronicle and Journal of the Royal Numismatic Society 9 (1909) 264-273.
SIG3  Sylloge Inscriptionum Graecarum. III. Ed. G. Dittenberger. Leipzig 1917.
Tarn 20102   W. W. Tarn, Hellenistic Military & Naval Developments. Cambridge 20102.
Taylor 2013  M. J. Taylor, Antiochus the Great. Barnsley 2013.
Wheatley 1997 P. V. Wheatley, “The Lifespan of Demetrius Poliorcetes”. Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte 46/1 (1997) 19-27.
Wheatley 2001  P. V. Wheatley, “The Antigonid Campaign in Cyprus, 306 B.C.”. Ancient Society 31 (2001) 133-156.
Will 20069  E. Will, “The Succession to Alexander”. CAH. VII/1 Cambridge (19969) 23-61.
Worthington 2016  I. Worthington, Ptolemy I: King and Pharaoh of Egypt. New York 2016.

M. Kınacı, “Demetrios’un Kıbrıs’ı Fethi”. Phaselis III (2017) 149-162 DOI: 10.18367/Pha.17009

Kalıcı bağlantı adresi: http://dx.doi.org/10.18367/pha.17009

Mesut KINACI

Yrd. Doç. Dr., Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Isparta, mesutkinaci@sdu.edu.tr