Phaselis and Its Surroundings Using Multi Temporal Satellite Imageries: A Spatial and Temporal Evaluation
Furkan GENİŞYÜREK
https://orcid.org/0000-0002-8098-1763
Şimal ERTEK
https://orcid.org/0000-0001-7555-8883
Mustafa ERTÜRK
https://orcid.org/0000-0001-7172-7133
PHASELIS VIII (2022) 207-222
DOI: 10.5281/zenodo.7351470
Received Date: 09.06.2022 | Acceptance Date: 14.11.2022
Online Publication Date: 23.11.2022
Öz: Bu çalışmanın amacı Phaselis ve çevresinin 1984, 2002 ve 2021 zaman periyotlarında çalışma alanı içerisinde nemlilik, bitki örtüsü ve arazi yüzey sıcaklığı üzerindeki etkilerin zamansal ve mekânsal olarak Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Uzaktan Algılama (UA) tekniklerinin kullanılarak değerlendirilmesidir. Çalışmada Landsat 5 TM-7 ETM+ ve Landsat 8 OLI-TIRS uydu görüntüleri kullanılmış ve üç farklı analiz gerçekleştirilmiştir. Analizlerin ilk aşamasında çalışma sınırlarına ait olan Arazi Yüzey Sıcaklık (AYS) değerleri, uydu görüntülerinin Termal Kızılötesi (TIR) bantlarından görüntü işleme teknikleri kullanılarak elde edilmiştir. İkinci aşamada ise çalışma alanına ait arazi yüzey nemlilik değerlerini tespit edebilmek için uydu görüntülerinin Kısa Dalga Kızıl Ötesi (SWIR) ve Yakın Kızıl Ötesi (NIR) bantlarından Normalize edilmiş Nem Fark İndeksi (NFNI) yöntemi kullanılmıştır. Son aşamada sahadaki yeşil bitki dağılımları, uydu görüntülerinin Kırmızı (RED) ve NIR bantlarından Toprağa Ayarlı Bitki İndeksi (SAVI) yöntemi kullanılarak tespit edilmiştir. Elde edilen arazi yüzey sıcaklığı, yüzey nemlilik değerleri ve bitki örtüsü arasındaki ilişki, istatistiksel olarak Getis-Ord Gi* (Sıcak Nokta Analizi) yöntemi aracılığıyla test edilmiş, mekânsal ve zamansal olarak Phaselis ve çevresindeki bitki tahribatının arttığı, arazi yüzey sıcaklığının yükseldiği, bitki alanlarının daralması sonucu yüzey nem değişiminde artışın meydana geldiği belirlenmiştir.
Anahtar sözcükler: Phaselis, Arazi Yüzey Sıcaklığı, Toprağa Ayarlı Bitki İndeksi, Arazi Yüzey Nemliliği
Abstract: The aim of this study is to evaluate the effects on humidity, vegetation and land surface temperature in the study area of Phaselis and its surroundings with the time periods of 1984, 2002 and 2021 by using Geographic Information Systems (GIS) and Remote Sensing (UA) techniques in a temporal and spatial manner. In the study, Landsat 5 TM-7 ETM+ and Landsat 8 OLI-TIRS satellite images were obtained and three different analyzes were performed. In the first stage of the analyzes, Land Surface Temperature (AYS) values of the study area were obtained by using image processing techniques from the Thermal Infrared (TIR) bands of satellite images. In the second stage, the Normalized Difference Moisture Index (NDMI) method from the Short Wave Infra-Red (SWIR) and Near Infrared (NIR) bands of satellite images was used to determine the land surface humidity values of the study area. In the final stage, green vegetation distribution in the field were determined by using the Soil Adjusted Vegetation Index (SAVI) method from the Red (RED) and NIR bands of satellite images. The relationship among the obtained land surface temperature, surface moisture values and vegetation were statistically tested using the Getis-Ord Gi* (Hot Point Analysis) method, and it was determined that the plant destruction in and around the ancient city of Phaselis increased spatially and temporally, the land surface temperature rose in and around the ancient city, and the increase in surface moisture change occurred as a result of the contraction of the inner harbor and plant areas.
Keywords: Phaselis, Land Surface Temperature, Soil Adjusted Vegetation Index, Land Surface Moisture
Arslan M. & Demirtaş K. & Önen T. N. 2013, “Phaselis ve Teritoryumu Yüzey Araştırması 2012”. Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri 2013/11, 224-229.
Arslan M. & Tüner-Önen N. 2016, “Phaselis”. Eds. H. İşkan & E. Dündar, Lukka’dan Likya’ya: Sarpedon ve Aziz Nikolaos’un Ülkesi / Lukka to Lycia The Land of Sarpedon and St. Nicholaos. İstanbul, 300-317.
Arslan M. & Tüner-Önen N. 2020, “Phaselis 2020 Yılı Kazı ve Yüzey Araştırmaları”. Phaselis VI, 251-276.
Arslan M. & Tüner-Önen N. 2021, “Phaselis 2021 Yılı Kazı ve Yüzey Araştırmaları”. Phaselis VII, 147-190.
Aslan E. & Kılıç Y. & Orhan U. 2018, “Phaselis Güney Limanı”. Phaselis IV, 1-13.
Aslan E. & Orhan U. 2019, “Phaselis 2018 Yılı Güney Liman Alanı Sualtı Araştırmalarında Tespit Edilen Amphoralar”. Phaselis V, 85-99.
Aslan E. 2016, “Phaselis Merkezi (Kent) Limanı”. Phaselis II, 31-47.
Blackman J. D. 2016, Phaselis’in Limanları. Çev. E. Kurul, Antalya.
Chander G. & Markham B. 2003, “Revised Landsat-5 TM Radiometric Calibration Procedures and Postcalibration Dynamic Ranges”. IEEE Transactions On Geoscience And Remote Sensing 41/11, 2674-2677.
Colwell J. E. 1974, “Vegetation Canopy Reflectance”. Remote Sensing of Environment Journal III/3, 175-183.
Demir C. 2002, “Turizm ve Rekreasyon Faaliyetlerinin Olumsuz Çevresel Etkileri: Türkiye’deki Milli Parklara Yönelik Bir Uygulama”. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 17/2, 93-117.
Elvidge C. D. & Lyon R. J. P. 1985, “Influence of Rock-Soil Spectral Variation on Assessment of Green Biomass”. Remote Sensing of Environment Journal 17/3, 265-279.
Erener A. & Sarp G. 2017, “Barajların Çevresel Etkilerinin Zamansal ve Mekansal Olarak Uzaktan Algılama ile Değerlendirilmesi: Atatürk Barajı Örneği”. Geomatik Dergisi II/1, 1-11.
Genişyürek F. 2019, Barajların Çevresel Etkilerinin Çok Zamanlı Uydu Görüntüleri ile Mekânsal ve Zamansal Olarak Değerlendirilmesi: Manavgat Barajı Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi. Isparta.
Hardisky M. A., V. Klemas & R. M. Smart 1983, “The Influence of Soil Salinity, Growth Form, and Leaf Moisture on The Spectral Radiance of Spartina Alterniflora Canopies”. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing 48/1, 77-83.
Huete A.R. 1988, “A Soil-Adjusted Vegetation Index (SAVI)”. Remote Sensing of Environment Journal 25/3, 259-309.
Kuter N. & Ünal E. H. 2009, “Sürdürülebilirlik Kapsamında Ekoturizmin Çevresel, Ekonomik ve Sosyo-Kültürel Etkileri”. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi IX/2, 146-156.
Nasa 2011, “Landsat 7 Science Data Users Handbook”. Landsat Project Science Office at Nasa Goddard Space Flight Centre. Greenbelt, 186.
Orhan U. 2017, “Phaselis 2016 Yılı Güney Limanı Amphora Buluntuları”. Phaselis III, 141-148.
Orhan U. 2020, “Phaselis’ Hellenistic Temple (?) Entrance Slope and Terracotta Finds: A Preliminary Study”. Phaselis VI, 75-86.
Tucker C. J. 1979, “Red and Photographic Infrared Linear Combinations for Monitoring Vegetation”. Remote Sensing of Environment Journal VIII/2, 127-150.
Tüner-Önen N. 2008, Phaselis Antik Kenti ve Teritoryumu. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya.
Yavuz M. & Tunç R. M. 2015, “Phaselis Antik Kenti ve Yakın Çevresinin Faunası I”. Phaselis I, 143-183.
Yıldız Z. & Kalağan G. 2008, “Alternatif Turizm Kavramı ve Çevresel Etkileri”. Yerel Siyaset Dergisi, 42-44.
Genişyürek F., Ş. Ertek & M. Ertürk 2022, “Phaselis ve Çevresinin Çok Zamanlı Uydu Görüntüleri ile Mekânsal ve Zamansal Olarak Değerlendirilmesi”. Phaselis VIII, 207-222. http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.7351470
http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.7351470
Furkan GENİŞYÜREK
Doktora Öğrencisi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı, Antalya. furkangyurek@gmail.com | https://orcid.org/0000-0002-8098-1763
Şimal ERTEK
Doktora Öğrencisi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı, Antalya. simalertek1@gmail.com | https://orcid.org/0000-0001-7555-8883
Mustafa ERTÜRK
Prof. Dr., Akdeniz Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü, Antalya. merturk19@hotmail.com | https://orcid.org/0000-0001-7172-7133