Antalya Müzesi’nden Yeni Adak Yazıtları

Antalya Müzesi’nden Yeni Adak Yazıtları

New Votive Inscriptions from the Museum of Antalya

Nuray GÖKALP ÖZDİL

PHASELIS II (2016) 245-258.
DOI: 10.18367/Pha.16017
Geliş Tarihi: 06.12.2016 | Kabul Tarihi: 21.12.2016
Elektronik Yayın Tarihi: 31.12.2016
Telif Hakkı © PHASELIS Disiplinlerarası Akdeniz Araştırmaları Dergisi, 2016

Öz: Makalede Antalya Müzesi Müdürlüğü’nün verdiği izinle 2014-2015 yıllarında yürütülen, kazılar ve yüzey araştırmaları dışında müzeye gelen eserler tanıtılmaktadır. Tümü adak steli olan bu eserler MS III. yüz­yıla tarihlendirilecek özellikler içermektedir. 1 ve 2 numaralı yazıtlar Dioskour kardeşlere; 3 ve 4 numa­ralı yazıtlar Atlı Tanrılar grubundan Kakasbos’a; 5 ve 6 numaralı yazıtlar Herakles’e; 7 numaralı yazıt yerel atlı tanrılardan biri olan Ordas/Ourdas’a; 8 numaralı yazıt Ulu Tanrılar/Megaloi Theoi’a; 9 numaralı yazıt Eleuthera Myrike’ye; 10 numaralı yazıt ise Adil Tanrılar/Theoi Dikaioi için adanmıştır. Ourdas/Ordas, Me­galoi Theoi, Eleuthera Myrike ve Theoi Dikaioi Antalya Bölgesi epigrafik belgelerinde sık karşılaşılmayan kült­lerdir. Eserlerin geliş yerleri bilinmediği için kültlerin yayılım alanları, adayan kişilerin taşıdığı isimler üzerinden buluntu yerlerine dair öneriler getirilmektedir. Atlı tanrılar, MS II. ve III. yüzyıllarda yerel tanrı ve Hellen tanrısının birlikte algılandığı synkretik özellikler içermektedirler. Makalede ayrıca, yazıtlarda geçen şahıs isimleri için de tamamlama önerileri getirilmektedir.

Anahtar Sözcükler: Antalya Müzesi · Adak Yazıtları · Dioskourlar · Kakasbos · Eleuthera Myrike · Theoi Dikaioi

Top

Abstract: This article presents ten new inscriptions from the Archaeological Museum of Antalya. All these inscriptions have been studied with the permission granted by the Directorate of the Museum in 2014-2015 and they are apart from those inscriptions which were found in the course of surveys and excava­tions in the Antalya Region. All of them are votive inscriptions and are dated to the IIIrd century A.D. Nos. 1-2 were dedicated to the Dioskouroi; Nos. 3-4 are dedicated to Kakasbos; Nos. 5-6 are votives to Herac­les; No. 7 was a votive to a local deity named Ordas/Ourdas; No. 8 was dedicated to the Great Gods (The­oi Megaloi); No. 9 is a votive to Eleuthera Myrike; the last is a dedication to the Righteous Gods (Theoi Dikaioi). The cults of Ourdas/Ordas/Ordis, Megaloi Theoi, Eleuthera Myrike and Theoi Dikaioi have been attested very rarely in the epigraphic record of the Antalya Region. As the provenance of these inscripti­ons is unknown, the date has been suggested by the author based upon the dedicator’s names and their spread. The Anatolian rider gods carried syncretic features from both the local deities and the Greek deities which were thereby comprehended as combined together in the IInd and IIIrd centuries A.D.

Keywords: Antalya Museum · Votive Inscriptions · Dioskouroi · Kakasbos · Eleuthera Myrike · Theoi Dikaioi

Alkan 2011  M. Alkan, “Parerga to the Stadiasmus Patarensis (8): On the named places in the journeys of sacrifice recorded in the Vita of Saint Nicholas of Holy Sion”. Gephyra 8 (2011) 99–124.
Aulock 1974  H. von Aulock, Die Münzprägung des Gordian III und der Tranquillina in Lykien (Ist.Mitt., Beiheft 11). Tübingen 1974.
Bean 1958  G. Bean, “Inscriptions in the Antalya Museum”. Belleten 22 (1958) 21-91.
Bérard 1892  V. Bérard, “Inscriptions d’Asie Mineure (2)”. BCH 16 (1892) 417-446.
Chapouthier 1935  F. Chapouthier, Les Dioscures au service d’une déesse. Etude d’iconogra- phie religieuse (Bibliothèque de l’Ecole française d’ Athenès et Rome 137). Paris 1935.
Delemen 1995  İ. Delemen, “Lykia-Kabalia-Pisidia Bölgesinden Roma Dönemi ‘Dioskurlar ve Tanrıça Kabartmaları’”. Belleten 159/225 (1995) 295-321.
Delemen 1999  İ. Delemen, Anatolian Rider-Gods: A Study on Stone Finds from the Regi­ons of Lycia, Pisidia, Isauria, Lycaonia, Phrygia, Lydia and Caria in the Late Roman Period. Bonn 1999.
Fleischer 1978  R. Fleischer, “Artemis von Ephesos und Verwandte Kultstatuen aus Anato­lien und Syrien Supplement”. Eds. E. Schwertheim, S. Şahin – J. Wagner, Studien zur Religion und Kultur Kleinasiens, vol. I. 1978 (Leiden) 324-358.
Frei 1990  P. Frei, “Die Götterkulte Lykiens in der Kaiserzeit”. ANRW 18.3/II (1990) 1729-1864.
Gignac 1976  F. T. Gignac, A Grammar of the Greek Papyri of the Roman and Byzantine Pe­riods, vol. I. Milano 1976.
Gökalp – Akdoğu-Arca 2009  N. Gökalp – E. N. Akdoğu Arca, “Antalya’dan Yeni Adak Yazıtları”. Adalya XII (2009) 261-275.
Heberdey – Kalinka 1897  R. Heberdey – E. Kalinka, Bericht über zwei Reisen im südwestlichen Klei­nasien, ausgeführt im Auftrage der kaiserlichen Akademie der Wissen­schaf­ten. Vienna 1897.
IAnabarzos  M. H. Sayar, Die Inschriften von Anazarbos und Umgebung. Teil 1: Inschrif­ten aus dem Stadtgebiet und der nächsten Umgebung der Stadt (IK 56). Bonn 2000.
IArykanda  S. Şahin, Die Inschriften von Arykanda (IK 48). Bonn 1994.
IByzantion  A. Łajtar, Die Inschriften von Byzantion. Teil 1: Die Inschriften (IK 58). Bonn 2000
IKeramos  E. Varinlioğlu, Die Inschriften von Keramos (IK 30). Bonn 1986.
IKibyra  Th. Corsten, Die Inschriften von Kibyra I (IK 60). Bonn 2002.
IPergamon II  M. Fraenkel, Altertümer von Pergamon (Band VIII, Band 2): Die Inschriften von Pergamon. Berlin 1895.
ISide II  J. Nollé, Side im Altertum. Geschichte und Zeugnisse II (IK 44) Bonn 2001.
IStratonikeia  M. Ç. Şahin, Die Inschriften von Stratonikeia (IGSK 21–22, 68). Bonn 1981-2010.
İplikçioğlu et al. 1992  B. İplikçioğlu, G. Çelgin – V. Çelgin, Epigraphische Forschungen in Termes­sos und seinem Territorium. Vienna 1992.
İplikçioğlu 2006  B. İplikçioğlu, “Theoi Dikaioi. Die ‘Gerechten Götter’ in zwei neuen Insch­riften aus Termessos”. Anzeiger der Österreichischen Akademie der Wis­sen­schaften 141/2 (2006) 5-16.
İplikçioğlu et al. 2007  B. İplikçioğlu, G. Çelgin – V. Çelgin, Epigraphische Forschungen in Ter­messos und seinem Territorium. Vienna 2007.
Kearsley 2002  R. A. Kearsley, “Cultural Diversity in Roman Pisidia: The Cult of the Dios­kouroi”. Eds. T. Drew-Bear, M. Taşlıalan – Ch. M. Thomas, Actes du 1er Con­grès international sur Antioche de Pisidie (Collection de l’Institut d’ar- chéologie et d’histoire de l’antiquité Vol. 5). Lyon (2002) 401-416.
Lacroix 1949  L. Lacroix, Les Reproductions de Statues sur les Monnaies Grecques. Liege 1949.
Lepke et al. 2015   A. Lepke – C. Schuler – K. Zimmermann, “Neue Inschriften aus Patara III”. Chi­ron 45 (2015) 291–384.
LGPN VB  Eds. J. S. Balzat, R. W. V. Catling – É. Chiricat, A Lexicon of Greek Personal Na­mes: Coastal Asia Minor, vol. VB. Oxford 2013.
Loewy 1885  E. Loewy, Inschriften griechischer Bildhauer. Leipzig 1885.
MAMA IV  Eds. W. H. Buckler, W. M. Calder – W. K. C. Guthrie, Monumenta Asiae Mi­nor­is antiqua IV: Monuments and Documents from Eastern Asia and West­ern Galatia. Manchester 1933.
Metzger 1952  H. Metzger, Catalogues des monuments votivs du musée d’Adalia. Paris 1952.
Mitchell 1982  S. Mitchell, RECAM 2: The Inscriptions of North Galatia. The Ankara Dist­rict. Oxford 1982.
Özsait 2004  M. Özsait, “Nouveaux témoignages sur le culte des Dioskouroi en Pisidie occidentale”. Ed. G. Labarre, Les Cultes locaux dans les mondes Grec et Ro­main: Actes du colleque de Lyon, 7-8 Juin 2001. Lyon (2004) 103-113.
Petersen – Luschan 1889  E. Petersen – F. von Luschan, Reisen in Lykien, Milyas und Kibyratis (Rei­sen im sudwestlichen Kleinasien II). Vienna 1889.
Ramsay 1888  W. M. Ramsay, “Antiquities of Southern Phrygia and the Border Lands (III)”. AJA IV/3 (1888) 263-283.
Robert 1946  L. Robert, Hellenica: Recueil d’épigraphie, de Numismatique et d’Anti­quités Grecques, vol. III. Paris 1946.
Robert 1963  L. Robert, Noms indigènes dans l’Asie Mineure gréco-romaine. Paris 1963.
Robert 1983  L. Robert, “Documents d’Asie Mineure”. BCH 107 (1983) 497-599.
Schulze 1904  W. Schulze, Zur Geschichte lateinischer Eigennamen. Berlin 1904.
Solin – Salomies 1994  H. Solin – O. Salomies, Repertorium nominum gentium et cognominum La­tinorum. Hildesheim – Zürich – New York 1994.
Spomenik  Srpska Akademija Nauka i Umetnosti. Beograd 1888-.
Takmer – Oktan 2013  B. Takmer – M. Oktan, “Parerga zum Stadiasmus Patarensis (11): Die ly­kisc­he Stadt Neisa”. Gephyra 10 (2013) 50–93.
Talloen 2015  P. Talloen, Cult in Pisidia. Religious Practice in Southwestern Asia Minor from Alexander the Great to the Rise of Christianity. Turnhout 2015.
Zgusta 1964  L. Zgusta, Kleinasiatische Personennamen. Prague 1964.

N. Gökalp-Özdil, “Antalya Müzesi’nden Yeni Adak Yazıtları”. Phaselis II (2016) 245-258. DOI: 10.18367/Pha.16017

Kalıcı bağlantı adresi: http://dx.doi.org/10.18367/Pha.16017

Nuray GÖKALP ÖZDİL

Yrd. Doç. Dr., Akdeniz Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Bölümü, Antalya.  gokalp@akdeniz.edu.tr