Kibyra Kazılarından Yeni Bir Buluntu Grubu: Göz Aplikleri

A New Group of Finds from the Kibyra Excavation: Eye Appliques

Ünal DEMİRER

PHASELIS II (2016) 133-148.
DOI: 10.18367/Pha.16008
Geliş Tarihi: 05.05.2016 | Kabul Tarihi: 25.05.2016
Elektronik Yayın Tarihi: 22.06.2016
Telif Hakkı © PHASELIS Disiplinlerarası Akdeniz Araştırmaları Dergisi, 2016

PDF indir

PDF görüntüle

Referanslar

Öz: Burdur ili Gölhisar ilçesi sınırları içinde bulunan Kibyra antik kentinde sürmekte olan kazılarda, nekropolis alanı çevresi ve mezar odalarında yeni bir buluntu gurubu açığa çıkmıştır. Kaçak kazılarla karıştırılmış olan kontekstlerde kafatasları üzerinde veya göz çukurları içinde bulunmamış olmalarına rağmen, iskeletler ve ölü yatakları yakınlarında bulunan oval formlu bu ilk buluntular “göz apliği” olarak tanımlanmıştır. Çalışmalar sürdükçe, apliklerin kare formlu tiplerinin de bulunduğu, çok canlı renklerle boyanmış oldukları anlaşılmıştır. İşlevleriyle ilgili kesin bir kanıya varmak için yapılan köken ve benzer araştırmaları sırasında, ölü gömme törenlerinde cesedin gözlerine objeler koyma geleneğinin MÖ VI. bine dek indiği görülmektedir. Bu çalışmada, MS II. yüzyılda kullanım görmüş olan Kibyra mezarlarında bulunan ve “göz apliği” olarak tanımlanan pişmiş toprak aplikler yanında figürlü pişmiş toprak veya metal örneklerin de kullanılmış olabileceği düşüncesiyle düzenlenen katalog ile de ardıl çalışmalara katkı sağlamak amaçlanmıştır.

Anahtar Sözcükler: Kibyra · Mezar Buluntuları · Ölü Gömme Adetleri · Göz Aplikleri

Top

Abstract: In excavations at the ancient city of Kibyra, which is situated in the Gölhisar township of Burdur province, new finds have been made in the burial chambers and within the necropolis context. Although the strata and contexts are mixed due to illegal excavations, and even though they have not been found located on the eye sockets or around the skulls, these initial oval-shaped finds,recovered near to the skeletons or to the kline, the bed for the deceased, are described as “eye-appliques”. As work continues, it is now understood that there are also, in addition to those of oval shape, a square-shaped type, and that these examples are painted in very bright colours. During the studies conducted to determine the origin and function of this type of find and the related material it was found that the tradition of placing objects on the eyes of the deceased dates back to the 6^thmillennium. The aim of this study is to contribute to future work on thissubject through providing a catalogue, with the idea that, in addition to the terracotta finds defined as “eye appliques”, figurative terracotta or metal examples were also employed for the same purpose within the II^ndcentury A.D. Kibyra necropolis.

Keywords: Kibyra · Grave Goods · Burial Rituals · Eye Appliques

Bonogofsky 2005  M. Bonogofsky, “A Bioarchaeological Study of Plastered Skulls from Anatolia: New Discoveries and Interpretations”. International Journal of Osteoarchaeology 15 (2005) 124-135.
Chapman et al. 2006  J. Chapman, T. Higham, V. Slavchev, B. Gaydarska – N. Honch, “The Social Context of the Emergence, Development And Abandonment of the Varna Cemetery, Bulgaria”. European Journal of Archaeology 9 (2006) 159-183.
Combes 1974  J. D. Combes, “Etnography, Archaeology and Burial Practices Among South Carolina Blacks”. Ed. S. South, The Conference on Historic Site Archaeology. South Carolina (1974) 52-61.
Crawford 2004  S. Crawford, “Votive Deposition, Religion and the Anglo-Saxon Furnished Burial Ritual”. World Archaeology 36/1 (2004) 87-102.
Crummy 2010  N. Crummy, “Bears and Coins: The Iconography of Protection in Late Roman Infant Burials”. Britannia 41 (2010) 37-93.
Dahmen 2007  K. Dahmen, The Legend of Alexander the Great on Greek and Roman Coins. New York 2007.
Demirer 2013  Ü. Demirer, Kibyra Metal Buluntuları. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya 2013.
Doyen 2012  J. M. Doyen, “The Charon’s Obel: Some Methodological Reflexions”. The Journal of Archaeological Numismatics 2 (2012) I-XVIII.
Fredricksmeyer 1991  E. A. Fredricksmeyer, “Alexander, Zeus Ammon, and the Conquest of Asia”. Transactions of the American Philological Association 121 (1991) 199-214.
Grinsel 1957  L. V. Grinsel, “The Ferryman and His Fee: A Study in Ethnology, Archaeology and Tradition”. Folklore 68/1 (1957) 257-269.
Kasapoğlu 2012  H. Kasapoğlu, “Nekropol”. Ed. C. Başaran, Antik Troas’ın Parlayan Kenti Parion. İstanbul (2012) 107-136.
Keleş 2014  V. Keleş, “Parion Nekropolü’nde ele geçen Dört Altın Obje Üzerine Yeni Bir Değerlendirme”. Olba XXII (2014) 117-128.
Kovalenko 2015  S. A. Kovalenko, “Ancient Coin-Shaped Appliques in the Northern Black Sea Littoral”. Coins & Medals III (2015) 16-28.
Larsson 2010  L. Larsson, “A Double Grave with Amber and Bone Adornments at Zvejniieki in Northern Latvia”. Archaeologica Baltica 13 (2010) 80-89.
Longfellow 2011  B. Longfellow, Roman Imperialism and Civic Patronage: Form, Meaning and Ideology in Monumental Fountain Complexes. Cambridge 2011.
Özgüç 2005  T. Özgüç, Kültepe, Kanis/Nesa. İstanbul 2005.
Özüdoğru 2014a  Ş. Özüdoğru, “Kibyra’dan Hellenistik Dönem’e Ait Yeni Veriler Üzerine Değerlendirmeler”. Cedrus II (2014) 171-188.
Özüdoğru 2014b  Ş. Özüdoğru, “2013 Yılı Kibyra Çalışmaları”. ANMED 12 (2014) 55-61.
Retief – Cilliers 2006  F. P. Retief – L. Cilliers, “Burial Customs and the Pollution of Death in Ancient Rome: Procedures and Paradoxes”. Acta Theologica 26/2 (2006) 128-146.
Richter 1915  G. M. A. Richter, Greek, Roman and Etruscan Bronzes. New York 1915.
Şimşek 2013  M. Şimşek, Kibyra Yeraltı Oda Mezarları: Mimari ve Tipoloji. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi. Isparta 2013.
Vlachou 2012  V. Vlachou, “Death and Burial in the Greek World”. Addeddum to Vol. VI. ThesCRA VIII (2010) 363-384.
Wardle – Wardle 2004  K. A. Wardle – D. Wardle, “Glimpses of Private Life: Roman Rock cut Tombs of the First and Second Centuries AD at Knossos”. BSA 12 (2004) 473-480.
Witte 1998  R. Witte, “Heinrich Schliemann-ein pathologischer Lügner?”. Gegenworte Heft 2 (1998) 50-51.