Hellenistik Dönem’den MS IV.Yüzyılın Sonuna Kadar Pamphylia, Kilikia ve Kuzey Syria’daki Mozaiklerin Üretim Teknikleri
Yağmur Topaloğlu
https://orcid.org/0000-0002-6455-7567
PHASELIS X (2024) 67-78
DOI: 10.5281/zenodo.14562934
Geliş Tarihi: 21.09.2024 | Kabul Tarihi: 04.10.2024
Elektronik Yayın Tarihi: 27.12.2024
Abstract:
Mosaics were used for both visual and functional purposes in ancient times, whereas today they are mainly used for their visual impact. Mosaic tiles gives important information about the period they belong to. In addition to the history and art of the period, they also provide information about the aesthetic taste, status, education level of the person who made the flooring. In ancient sources, it is mentioned that mosaics are actually a status symbol. Beside this, there is information about the production process and techniques of mosaics. This article presents a comprehensive evaluation of floor coverings in Pamphylia, Cilicia and Northern Syria from the Hellenistic Period to the end of the IVth century AD. It builds on previous research and offers new insights. By emphasizing various points, the floors of each region were first examined within its own region. This study has revealed a number of key findings regarding the development of mosaic art in the coastline formed by the aforementioned regions. It has also identified the interaction of the mosaics in these regions and the impact this interaction has had on the floors. In addition, it has examined the influence of mosaic workshops and pattern catalogues on the floors, as well as the mosaic production techniques, architectural contexts in which the floors are located and the materials used in the floors.
Keywords: Mosaic, Production Technique, Tessellatum, Mosaic Workshops
Öz: Mozaikler antikçağlarda hem görsel hem de işlevsel amaçlarla kullanılırken, günümüzde ağırlıklı olarak görsel etkileri için kullanılmaktadır. Mozaik döşemeler ait oldukları dönem hakkında bize önemli bilgiler verir. Dönemin tarihi ve sanatına ek olarak döşemeyi yaptıran kişinin estetik zevki, statüsü, eğitim düzeyi gibi konular hakkında da bilgi sağlarlar. Antik kaynaklarda mozaiklerin aslında bir statü sembolü olduğundan bahsedilmektedir. Bunun yanı sıra mozaiklerin üretim süreci ve teknikleri hakkında bilgiler yer almaktadır. Bu makale, Hellenistik Dönem’den MS IV. yüzyılın sonuna kadar Pamphylia, Kilikia ve Kuzey Suriye’deki zemin kaplamalarının kapsamlı bir değerlendirmesini sunmaktadır. Önceki araştırmaları temel almakta ve yeni görüşler sunmaktadır. Çeşitli noktalar üzerinde durularak her bölgenin döşemeleri önce kendi bölgesi içinde incelenmiştir. Bu çalışma, söz konusu bölgelerin oluşturduğu kıyı şeridinde mozaik sanatının gelişimine ilişkin bir dizi önemli bulguyu ortaya koymuştur. Ayrıca, bu bölgelerdeki mozaiklerin etkileşimi ve bu etkileşimin zeminler üzerindeki etkisi de tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra, mozaik atölyelerinin ve desen kataloglarının zeminler üzerindeki etkisinin yanı sıra mozaik üretim teknikleri, zeminlerin yer aldığı mimari bağlamlar ve zeminlerde kullanılan malzemeler de incelenmiştir.
Anahtar sözcükler: Mozaik, Üretim Tekniği, Tessellatum, Mozaik Atölyeleri
Balıkçı B. 2020, Roma İmparatorluk Dönemi’nde Kilikia Bölgesi’ndeki Mozaiklerde Personifikasyon. Unpublished Master Thesis Ege University. İzmir.
Balty J. 1977, Mosaiques Antiques de Syrie. Bruxelles.
Balty J. 1995, La Mosai’que Antique au Proche-Orient: Chronologie, Iconographie, Interprétation. Paris.
Becker L. & Kondelon C. 2005, The Arts of Antioch: Art Historical and Scientific Approaches to Roman Mosaics and a Catalogue of the Worcester Art Museum Antioch Collection. Princeton.
Can B. 2017, “Geometric Mosaics from the Courtyard of the Great Bath at Antiochia ad Cragum in Western Rough Cilicia”. JMR 10, 83-100.
Cimok F. 2000, A Corpus Antioch Mosaics. İstanbul.
Demir F. 2021, “Anazarbos Mozaikleri üzerine Notlar”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 30/1, 175-182.
Dunbabin K. M. D. 1999, Mosaics of the Greek and Roman World. Cambridge.
Erdek Ş. 2012, Perge Mozaiklerinin Korunması, Sergilenmesi ve Bakımı: Yöntem Önerileri. Unpublished Master Thesis İstanbul University. İstanbul.
Goldman H. 1938, “Excavations at Gözlü Kule, Tarsus, 1937”. AJA 42/1, 30-54.
Işıklıkaya I. R. 2010, Perge Mozaikleri Macellum, Güney Hamam ve Geç Dönem Meydanı Doğu Portiği. Unpublished PhD Thesis, İstanbul University. Istanbul.
Işıklıkaya-Laubsher I.R. 2016, “Perge Mozaik Atölyeleri ve Akdeniz Havzası Mozaik Ekolleri İçerisindeki Yeri”. Adalya XIX, 169-227.
İnan J. 1998, Toroslarda Bir Antik Kent: Lyrbe?- Seleukeia. İstanbul.
Kaplan Z., B. İpekoğlu, H. Böke 2017, “Roma Dönemi Döşeme Mozaiklerinin Yapım Tekniği ve Malzeme Özellikleri”. Uluslararası Katılımlı 6. Tarihi Yapıların Korunması ve Güçlendirilmesi Sempozyumu (2-4 Kasım 2017). Trabzon, 237-245.
Levi D. 1947, Antioch Mosaic Pavement (Vol I). Princeton.
Ödekan A. 1997, “Mozaik”. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi 2. İstanbul, 1300-1302.
Özdizbay A. 2001, Perge Batı Nekropolisi M2 Mezar Yapısı. Unpublished Master Thesis İstanbul University. İstanbul.
Özdizbay A. & Şahin H. 2020, “New Inscriptions from Perge 2: The Funerary Inscriptions of the Tomb Buildings Discovered in Parcel 169 of the Western Necropolis”. Eds. M. Adak et al., Philia: International Journal of Ancient Mediterranean Studies VI, 116-134.
Salzmann D. 1982, Undersuchungen zu den Antiken Kiesel Mosaiken. Berlin.
Sweetman R. J. 2013, The Mosaics of Roman Crete: Art, Archaeology and Social Change. Cambridge.
Tülek F. 2005, Late Roman/Early Byzantine Floor Mosaics of Cilicia. Unpublished PhD Thesis, University of Illinois at Urbana-Campaign. Urbana.
Uğur T. 2011, Perge Antik Kentine Ait Mozaik Harçlarının Karakterizasyonu. Unpublished Master Thesis İstanbul University. İstanbul.
T. Karahan, A. İ. Aytek & A. Y. Yener, “Bodies in Pile: Osteological and Archaeological Analysis of Skeletal Remains from Phaselis Infrastucture”. Phaselis X (2024) 53-66. http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.13889926
Yağmur Topaloğlu
M.A., Yağmur Topaloğlu. ymrtpl@hotmail.com| https://orcid.org/0000-0002-6455-7567