Phaselis Güney Limanı

Phaselis’ South Harbor

Erdoğan ASLAN – Yusuf KILIÇ – Uğurcan ORHAN

PHASELIS IV (2018) 1-13
DOI: 10.18367/Pha.18001
Received Date: 22.12.2017 | Acceptance Date: 18.01.2018
Online Publication Date: 13.02.2018
Copyright © PHASELIS Journal of Interdisciplinary Mediterranean Studies, 2018

Get PDF

View PDF

References

Öz: Kıyı kentlerinin yaşam kaynağı olan antik liman alanlarındaki çalışmalar son yıllarda artış göstermektedir. Birden fazla limanı bulunan Phaselis antik kentinde bu çalışmaların yoğunlaşması kentin öneminin anlaşılmasında temel bir gerekliliktir. Akropolisin batısında oldukça korunaklı bir demirleme alanı olan Güney Liman Alanı ve mimari yapıları bu çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır. Liman alanında, mendirek, iskele, kıyı yapıları ve bu yapılara ait birçok blok sualtında dağınık halde bulunmaktadır. Liman alanı güney sınırında uzanan yapay dolgu üzerinde temel seviyesinde takip edilen mendirek ile liman içerisindeki yapıların ilişkisi ve yapılan düzenlemelerin tarihlendirilmesi bu makalede cevaplanması gereken temel soru olarak ele alınmıştır. Arkaik Dönem’den Geç Antik Çağ’a kadar kullanıldığı düşünülen liman alanının evrelerinin tespiti ve tarihlendirilmesi, bu makalede yer verilen mimari kalıntıların değerlendirilmesiyle gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında haritalandırma, havadan ve sualtından görüntüleme cihazları kullanılarak bu verilerin net bir şekilde belgelenmesi, kentin dış dünyaya açılan kapısı niteliğindeki liman alanını diğer örneklerle karşılaştırarak yorumlayabilmemize olanak sağlamaktadır.

Anahtar Sözcükler: Phaselis, Liman Mimarisi, Güney Liman, Mendirek, Sualtı, Pamphylia

Top

Abstract: Studies in the ancient harbor areas, which are the sources of life for coastal cities, have increased in recent years. The concentration of these works in the Phaselis Ancient City, which has more than one port, is a fundamental requirement for understanding the city. South Harbor Area, which is a very sheltered anchoring area to the west of the Acropolis and architectural structure, constitutes the subject of our work. Port area, breakwater, pier, coastal structures and many blocks belonging to this structure are scattered underwater. The relationship between the breakwater which on the ground level on the artificial filling lying on the south border of the port area and the structures inside the harbor and the arrangements made in the harbor area are considered as the basic problem to be answered in this article. The determination and the dating of the phases of the harbor area thought to have been used from the Archaic to the Late Antiquity was carried out by evaluating architectural remains in this article. Within the scope of the study, the documentation of these data using mapping, aerial and underwater imaging devices allows the city to compare the port area of the gateway to the outside world with other examples.

Keywords: Phaselis, Harbour Architecture, South Harbour, Jetty, Underwater, Pamphylia

Ancient Sources

Strab. (= Strabon, Geographika) Kullanılan Metin ve Çeviri: Strabo, The Geography of Strabo. Trans. H. L. Jones. London-New York 1961 (The Loeb Classical Library).
Plin. (= Plinius, Naturalist Historiae) Plini Secundi, Natualis Historiae, Libri XXXVII. Vols. 1-5. Ed.: C. Mayhoff, 1892-1902.
Thuk. (= Thucydides, History of the Peloponnesian War) Kullanılan Metin ve Çeviri: Thucydides, History of the Peloponnesian War, Vols. I-IV. Trans.: C. F. Smith. London 1919-1923 (The Loeb Classical Library).
Plut. Aleks. (= Plutarkhos, Bio Paralleloi, Aleksandros) Kullanılan Metin ve Çeviri: Plutarch’s Lives, Vols. I-XI. Ed. & Trans.: B. Perrin. London-New York 1959 (The Loeb Classical Library).
Liv. (= Livius, Ab Urbe Condita) Kullanılan Metin ve Çeviri: Livy, From the Founding of the City. Trans.: A. C. Schlesinger. London-New York 1967 (The Loeb Classical Library).

Modern Sources

AA Archäologischer Anzeiger.
Adalya Annual of the Suna & İnan Kiraç-Research Institute on Mediterranean Civilizations.
AJA American Journal of Archaeology. Boston.
Akurgal 1970 E. Akurgal, Ancient Civilizations and Ruins of Turkey. Ankara 1970.
Arslan 2003a M. Arslan, “İ.Ö. 188 Yılından İ.Ö. 67 Yılına Kadar Lykia, Pamphylia ve Kilikia Trakheia Sahillerindeki Korsanlık Faaliyetleri: Nedenleri ve Sonuçları”. Adalya VI (2003) 91-118.
Arslan 2003b M. Arslan, “Piracy on the Southern Coast of Asia Minor and Mithridates Eupator”. OLBA VIII (2003) 195-211.
Arslan 2012 M. Arslan, “Pseudo-Skylaks: Periplous”. MJH II/1 (2012) 239-257.
Arslan 2018 M. Arslan, ”Phaselis ve Teritoryumunun Yol ve Savunma Sistemleri: Tekirova-Çamyuva Arası”. Phaselis IV (2018) 15-47.
Arslan – Tüner Önen 2011 M. Arslan – N. Tüner Önen, “Akdeniz’in Korsan Yuvaları: Kilikia, Pamphylia, Lykia ve Ionia Bölgelerindeki Korykoslar”. Adalya XIV (2011) 189-206.
Arslan et al. 2013 M. Arslan, K. Demirtaş – N. Tüner Önen, “Phaselis ve Teritoryumu Yüzey Araştırması 2012”. Anmed 11 (2013) 224-229.
Arslan – Tüner Önen 2013 M. Arslan – N. Tüner Önen, “2012 Yılı Phaselis Antik Kenti ve Teritoryumu Yüzey Araştırması”. AST 31/1 (2013) 78-89.
Arslan et al. 2017 N. Arslan – B. Arslan – C. Bakan – K. Rheidt – J. Engel, “Assos Kazısı 2015 Yılı Sonuç Raporu”. KST 38/3 (2017) 53-72.
Aslan 2014 E. Aslan, “Bithynia Bölgesi Kalpe Limanı”. OLBA XXII (2014) 129-154.
Aslan 2016a E. Aslan, “Phaselis Merkezi (Kent) Limanı”. Phaselis II (2016) 31-47. DOI: 10.18367/Pha.16003
Aslan 2016b E. Aslan, Kekova Bölgesi Limanları. Konya 2016.
Aslan – Baybo 2015 E- Aslan – S. Baybo, “Phaselis Kent Limanları ve Sualtı Araştırmalarının Ön Değerlendirmesi”. Phaselis I (2015) 1-17. DOI: 10.18367/Pha.15001.
Aygın 2017 Ç. A. Aygın, Andriake Mureks Boya Endüstrisi. Adalya Ek Yayın Dizisi 14, İstanbul 2017.
Baldoni 2010-2011 D. Baldoni, “Materiali Dallo Scavo Della Torre Del Porto Occidentale Di Iasos”. Atti Dell’ Accademia Delle Scienze Di Ferrara Vol. 88 (2010-2011) 285-318.
Balland 1981 A. Balland, Inscriptions d’époque impériale du Létôon. Fouilles de Xanthos 7, Paris 1981.
Bass 1961 G. F. Bass, “The Cape Gelidonya Wreck: Preliminary Report”. AJA 65/3 (1961) 267-276.
Bass et al. 1967 G. F. Bass, P. Throckmorton, J. D. P. Taylor, J. J. Hennessy, A. R. Schulman, H-G. Buchholz, “Cape Gelidonya: A Bronze Age Shipwreck”. Transactions of the American Philosophical Society 57/8 (1967) 1-177.
Bass 1986 G. F. Bass, “A Bronze Shipwreck at Ulu Burun (Kas): 1984 Campaign”. AJA 90/3 (1986) 269-296.
Bean 1968 G. E. Bean, Turkey’s Southern Shore. London 1968.
Beaufort 2002 F. Beaufort, Karamanya. Çev. A. Neyzi-D. Türker, Antalya 2002.
Blackman 1973 D. J. Blackman, “The harbours of Phaselis”. IJNA 2/2 (1973) 355-364.
Blackman 1981 D. J. Blackman, “Brief History of the City, based on the Ancient Sources”. Ed. J. Schäfer, Phaselis. Tubingen (1981) 31-37.
Blackman 1982 D. J. Blackman, “Ancient Harbours in the Mediterranean 2”. IJNA 11/3 (1982) 185-221.
Blackman 2008 D. J. Blackman, “Sea Transport, Part 2: Harbors”. Ed. J. P. Oleson. The Oxford Handbook Engineering and Technology in The Classical World, Oxford (2008) 638-670.
Bryce 1986 T. R. Bryce, The Lycians in Literary and Epigraphic Sources. Copenhagen 1986.
Casson 2002 L. Casson, Antik Çağda Denizcilik ve Gemiler. Çev. G. Ergin. İstanbul 2002.
DOP Dumbarton Oaks Papers.
Erkanal 2008 H. Erkanal, “Liman Tepe: A New Light on the Prehistoric Aegean Cultures”. Eds. H. Erkanal, H. Hauptmann, V. Şahoğlu, R. Tuncel, The Aegean in the Neolithic, Chalcolithic and the Early Bronze Age. Ankara (2008) 170-190.
Erkanal 2014 H. Erkanal, “Klazomenai/Liman Tepe’nin Limanları”. Byzas 19-1 (2014) 295-304.
Erkanal – Şahoğlu 2012 H. Erkanal – V. Şahoğlu, “Liman Tepe (1992- )”. DTCF 75. Yıl Armağanı DTCF Arkeoloji Bölümü Tarihçesi ve Kazıları (1936-2011). Ankara (2012) 219-230.
Erkanal et al. 2016 H. Erkanal, A. Aykurt, K. Büyükulusoy, İ. Tuğcu, R. Tuncel, V. Şahoğlu, “Liman Tepe 2014 Yılı Kara ve Sualtı Kazıları”. KST 37/1 (2016) 323-340.
Erkanal et al. 2017 H. Erkanal, A. Akyurt, K. Büyükulusoy, İ Tuğcu, R. Tuncel, V. Şahoğlu, “Liman Tepe 2015 Yılı Kara ve Sualtı Kazıları”. KST 38/3 (2017) 133-150.
Foss 1994 C. Foss, “The Lycian Coast in the Byzantine Age”. DOP 48 (1994) 1-52.
Frei 1993 P. Frei, “Solymer, Milyer, Termilen, Lykier, Ethnische und politische Einheiten auf der lykischen Halbinsel”. Akten Lykien 2/1 (1993) 87–97.
Gerkan 1959 A. V. Gerkan, Von Antike Architektur und Topographie: Gesammelte Aufsätze. Eds. A. v. Gerkan, E. Boehringer. Stuttgart 1959.
Heipp-Tamer 1993 C. Heipp-Tamer, Die Münzprägung der lykischen Stadt Phaselis in griechischer Zeit. Saarbrücken 1993.
IJNA The International Journal of Nautical Archaeology and Underwater Exploration.
IstMitt Istanbuler Mitteilungen.
Jameson 1973 S. Jameson, “Lykia”. RE Suppl. 13 (1973) 265-308.
Kolb – Kupke 1992 F. Kolb – B. Kupke, Lykien. Geschichte Lykiens im Altertrum. Mainz 1992.
KST Kazı Sonuçları Toplantısı.
Lehmann- Hartleben 1923 K. Lehmann – Hartleben, Die antiken Hafenanlagen des Mittelmeeres. Leipzig 1963.
Magie 1950 D. Magie, Roman Rule in Asia Minor I–II. Princeton 1950.
Marek 1995 C. Marek, “Der Lykische Bund, Rhodos, Kos und Mithridates: Basis mit Ehreninschrift für Krinolaos, Sohn des Artapates, von Patara”. Lykia II (1995) 9-21.
MJH Mediterranean Journal of Humanities.
Müller 2010 K. Müller, “Anonymi Stadiasmus Maris Magni”. Ed. K. Müller, Geographi Graeci Minores. Cambridge (2010) 427-514.
OLBA Mersin Üniversitesi Kilikya Arkeolojisini Araştırma Merkezi yayınları.
Orhan 2017 U. Orhan, “Phaselis 2016 Yılı Güney Limanı Amphora Buluntuları”. Phaselis III (2017) 141-148.
RE Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft.
RNum Revue numismatique.
Schäfer et al. 1981 H. Schläger, D. J. Blackman, H. Bremer, J. Christern, P. Knoblauch, J. Schäfer, “Phaselis Beiträge zur Topographie und Geschichte der Stadt und ihrer Häfen”. Ed. J. Schäfer. IstMitt. 24 (1981).
Schläger – Schäfer 1971 H. Schläger, J. Schäfer, “Phaselis Zur Topographie Der Stadt und Des Hafengebietes”. AA 86 (1971-1972) 542-561.
Seyrig 1963 H. Seyrig, “Monnaies hellénistiques”. RNum 5 (1963) 7-64.
Shaw 1972 J. W. Shaw, “Greek and Roman Harbours”. Ed. G. F. Bass, A history of seafaring based on underwater archaeology. London (1972) 87-112.
Stark 1956 F. Stark, The Lycian Shore. London 1956.
Şahoğlu 2010 V. Şahoğlu, “Ankara Universty Research Center for Maritime Archaeology (ANKÜSAM) and its Role in the Protection of Turkey’s Underwater Cultural Heritage”. Proceedings of the World Universty Congress, Çanakkale 20-24 October 2010/2 (2010) 1571-1580.
Robert 1966 L. Robert, Monnaies antiques en Troade. Geneve 1966.
Tüner Önen 2008 N. Tüner Önen, “Phaselis Antik Kenti ve Teritoryumu. Yayımlanmamış Doktora Tezi”. Akdeniz Üniversitesi. Antalya 2008.
Tüner Önen 2012a N. Tüner Önen, “Ideas Concerning the Historical Identity and the Connections of the City of Phaselis an Eastern Mediterranean Port”. MJH II/1 (2012) 205-22.
Tüner Önen 2012b N. Tüner Önen, “Yazıtlar Işığında Phaselis”. Eds. K. Dörtlük, T. Kahya, R. Boyraz-Seyhan, T. Ertekin, Uluslararası Genç Bilimciler Buluşması I: Anadolu Akdenizi Sempozyumu 04-07 Kasım 2009. Akmed (2012) 479-488.
Tüner Önen 2013 N. Tüner Önen, “Hadrians Reisen im Östlichen Mittelmeer Anhand Neuer Inschriften aus Phaselis”. Adalya XVI (2013) 93-106.
Tüner Önen 2015 N. Tüner Önen, “Yeni Buluntular Işığında Phaselis Epigrafi Çalışmaları”. Phaselis I (2015) 19-38.
Zimmermann 1992a M. Zimmermann, “Die Lykischen Häfen und Handelswege im Östlischen Mittelmeer”. ZPE 92 (1992) 201-217.
Zimmermann 1992b M. Zimmermann, Untersuchungen zur Historischen Landeskunde Zentrallykiens. Bonn 1992.
ZPE Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik.