Cock Depicted Karabucak Sarcophagus
Süleyman ATALAY
https://orcid.org/0000-0003-1732-4573
Ahmet ÇELİK
https://orcid.org/0000-0002-7676-0079
Cumali AYABAKAN
https://orcid.org/0000-0002-8823-0585
PHASELIS VIII (2022) 109-125
DOI: 10.5281/zenodo.7037490
Geliş Tarihi: 06.06.2022 | Kabul Tarihi: 30.07.2022
Elektronik Yayın Tarihi: 31.08.2022
Öz: Karabucak Lahdi, kalkan betimiyle Pisidia, yarı dairesel formlu kapağıyla Lykia geleneğini yansıtır. Lahit teknesi ve kapağındaki asma-üzüm ve çoban gösterimiyle döneminde bölgede kırsal bir yaşamın olduğu, tarım ve hayvancılık yapıldığı söylenebilir. Lahit kapağında görülen horoz, güneşin doğuşu, ışık, ergenlikten erkekliğe geçiş, cesaret, savaşçılık, zafer, erotizm ve doğum ile bağlantılı görülür. Ayrıca horoz statü sembolüdür, adak ve armağan işlevi de vardır. Ancak mezar ikonografisinde khitonik yönlü olup ölüm ve yeniden doğuşla bağlantılı değerlendirilen horoz, burada koruyucu ve olasılıkla ölüler dünyasında ışığın habercisi bir görev üstlenmiş olabilir. Bunun yanı sıra horoz betimi, lahdin ilk sahibinin bir erkek olduğuna da işaret edebilir. Yerel lahit geleneğine hakim gezici/yerel usta/ustalarca yapılması gereken Karabucak Lahdi MS II-III. yüzyıla tarihlenebilir.
Anahtar sözcükler: Lykia, Karabucak, Lahit, Semerdam, Horoz
Abstract: The Karabucak Sarcophagus reflects the Pisidia tradition with its shield and Lycian tradition with with its semi-circular lid. It can be said that there was a rural life, agriculture and animal husbandry in the region during the sarcophagus and the vine-grape and shepherd display on its cover. The cock (rooster) seen on the lid of the sarcophagus is associated with sunrise, light, the transition from puberty to manhood, courage, warriorship, victory, eroticism and birth. In addition, the cock is a status symbol, it also has a votive and gift function. However, the cock, which has a chitonic aspect in tomb iconography and is considered to be associated with death and rebirth, may have assumed a protective role here and possibly a messenger of light in the world of the dead. In addition, the depiction of the cock may indicate that the first owner of the sarcophagus was a man. What needs to be done by traveling/local craftsmen who are familiar with the local sarcophagus tradition Karabucak Sarcophagus can be dated to the IInd-IIIrd century A.D.
Keywords: Lycia, Karabucak, Sarcophagus, Ogival, Cock
Abay N. 2016, “Konya Koyunoğlu Müzesinde Roma Dönemine Ait İki Stel”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (SEFAD) 35, 329-342.
Abbasoğlu H. 1987, “1986 Yılı Termessos Yüzey Araştırmaları”. AST V/I, 213-230.
Akın Y. 2012. İS. III.-V. Yüzyıllarda Pamphylia Kentlerindeki Toplumsal Değişimler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
Arnott W. G. 2007. Birds in the Ancient World from A to Z. London & New York.
Atik M., Bell S. & Erdoğan R. 2013, “Understanding Cultural Interfaces in the Landscape: A Case Study of Ancient Lycia in the Turkish Mediterranean”. Landscape Research 38/2, 222-242.
Atila İ. A. 1980, “Likya Lahitleri”. Arkeoloji ve Sanat Dergisi VIII-IX, 21-28.
Barnett R. D. 1975, “The Sea Peoples”. Eds. I. E. S. Edward, C. J. Gadd, N. G. L. Hammond & E. Solberger, The Cambridge Ancient History: History of the Middle East and the Aegean Region c. 1380-1000 B.C. II-2. Cambridge, 363-378.
Bryce, T. R. 1979, “Lycian Tomb: Families and Their Social Implications”. Journal of the Economic and Social History of the Orient 22-3, 296-313.
Bussière J. & Lindos Wohl B. 2017, Ancient Lamps: in the J. Paul Getty Museum. Los Angeles.
Cohen A. 2007, “Introduction: Childhood Between Past and Present”. Eds. A. Cohen & J. B. Rutter, Constructions of Childhood in Ancient Greece and Italy (Hesperia Supplement 41). Hanover-New Hampshire, 1-24.
Cohen A. 2010, Art in the Era of Alexander the Great: Paradigms of Manhood and Their Cultural Traditions. Cambridge.
Cosentino A. 2016, “Persephone’s Cockerel”. Eds. P. A. Johnston, A. Mastrocinque & S. Papaioannou, Animals in Greek and Roman Religion and Myth. Proceedeings of the Symposium Grumentinum Grumento Nova (Potenza) 5-7 June 2013. Cambridge, 189-212.
Cruccas E. 2016, “Ό περσικός ὅρνις: The Symbology of the Rooster in the Cult of the Kabiroi”. Eds. P. A. Johnston, A. Mastrocinque & S. Papaioannou, Animals in Greek and Roman Religion and Myth. Proceedeings of the Symposium Grumentinum Grumento Nova (Potenza) 5-7 June 2013. Cambridge, 171-188.
Csapo E. 2006, “Cockfights, Contradictions, and the Mythopoetics of Ancient Greek Culture”. Arts: The Journal of the Sydney University Arts Association 28, 9-41.
Csapo E. 2006/2007, “The Cultural Poetics of the Greek Cockfight”, The Australian Archaeological Institute at Athens Bulletin 4, 20-37.
Çelgin A. V. 1994, “Termessos ve Çevresinde Nekropol ve Epigrafya Araştırmaları: 1975-1991 Yılları Arasında Yapılan Çalışmaların Toplu Sonuçlarına Kısa Bir Bakış”. Anadolu Araştırmaları XIII, 153-177.
Çelik A. 2019, “Hurma Çiftçi Lahdi”. Phaselis V, 231-249.
Çelik A. 2020, Antalya Beycik ‘Fırıncık Mevkii’ Antik Yerleşimi: Topografyası, Şehirciliği, Mimarisi. İstanbul.
Çelik A. 2021, “Öncesi ve Antik Çağ Gelişimiyle Hermes ve Oluşumunda Özellikle Anadolu Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme”. Arkeoloji ve Sanat Dergisi 168, 49-70.
Çelik A., Atalay S. & Büyükyörük F. 2018, “Hisarçandır’dan Ele Geçen Marcus Aurelius Kamoas ve Ailesine Ait Lahit Mezar”. Phaselis IV, 181-198.
Çevik N. 1995, “Antalya-Hurma Köyü’nde Bir Çiftlik Yerleşimi”. Lykia: Anadolu- Akdeniz Kültürleri II, 39-61.
Çevik N. 2010, “Myra ve Limanı Andriake: Kazıları Başlarken Ön-Düşünceler”. Arkeoloji ve Sanat Dergisi 134, 53-82.
Çevik N. 2015, Lykia Kitabı. İstanbul.
Çevik N., Varkıvanç B., Bulut S. & Kızgut İ. 2005, “V. Roma Dönemi Kalıntıları”. Eds. N. Çevik, B. Varkıvanç & E. Akyürek, Trebenna: Tarihi, Arkeolojisi ve Doğası, Adalya Ek Yayın Dizisi 1, 31-80.
Dinsmoor W. B. 1973, The Architecture of Ancient Greece: An Account of its Historic Development. London.
Draycott C. M. 2015, “‘Heroa’ and the City. Kuprlli’s new architecture and the making of the ‘Lycian Acropolis’ of Xanthus in the early Classical period”. Anatolian Studies 65, 97-142.
Erarslan A. 2015, “Continuity of architetural Traditions in the megaroid buildins of rural Anatolia: The case of Highlands of Phrygia”. ITU A/Z 12-3, 227-247.
Fowler H. N., Wheeler J. R. & Stevens G. P. 1909, A Handbook of Greek Archaeology. London.
Goldman H. & Jones F. 1942, “Terracottas from the Necropolis of Halae”. Hesperia: The Journal of the American School of Classical Studies at Athens 11-4, 365-421.
Hamdi Bey O. & Reinach T. 1892, Une Nécropole Royale a Sidon. Paris.
Harrison A. P. 2013, “Animals in the Etruscan Household and Environment”. Eds. J. M. Turfa, The Etruscan World. London, 890-918.
İdil V. 1981, Likya Lahitleri. Doçentlik Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara.
İdil V. 1985, Likya Lahitleri. Ankara.
Işık F. 1989, “Batı Uygarlığının Kökeni Erken Demirçağ Doğu-Batı Kültür Sanat ilişkilerinde Anadolu”. Türk Arkeoloji Dergisi XXVIII, 1-39.
Işık F. 2015, “Arkeolojik Bulgular Işığında Milyas”. Anadolu/Anatolia 41, 187-237.
Işık F. & Yılmaz H. 1996, “Structural Links between the Houses and the Tomb in Lycia”. Eds. Y. Sey, Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Yerleşme: Housing and Settlement in Anatolia a Historical Perspective. İstanbul, 171-181.
Jaworska M. 2020, “Oil Lamps attributed to the Gamos workshop found in Ptolemais, Cyreneica”. Eds. K. Jakubiak & A. Lajtar, Ex Oriente Lux: Studies in Honour of Jolanta Mtynarczyk. Warsaw, 411-422.
Kalla G. 2018, “Date Palms, Deer/Gazelles and Birds in Ancient Mesopotamia and Early Byzantine Syria. A Christian Iconographic Scheme and Its Sources in the Ancient Orient”. Eds. T. A. Bács, Á. Bollók & T. Vida, Across the Mediterranean – Along the Nile: Studies in Egyptology, Nubiology and Late Antiquity Dedicated to László Török on the Occasion of His 75th Birthday 2. Budapest, 863-900.
Kasap S. 2020. Sümer’den Bizans’a Çoban İkonografisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
Keen A. G. 1998, Dynastic Lycia: A Political History of the Lycians and Their Relations with Foreign Powers C. 545-362 B. C. Leiden/Boston/Köln.
Kızgut İ. 2018, “Payava Lahdi” Cedrus VI, 65-104.
Koch G. 2001, Roma İmparatorluk Dönemi Lahitleri. İstanbul.
Koch G. & Sichterman H. 1982, Römische Sarkophage. München.
Korkut T. 2013, “Die Ausgrabungen in Tlos”. Eds. P. Brun, L. Cavalier, K. Konuk & F. Prost. Euploia. La Lycie et la Carie Antiques. Dynamiques des Territoires, Échanges et Identités. Actes du colloque de Bordeaux, 5, 6 et 7 novembre 2009. Bordeaux, 333-344.
Kranz P. 1984, Jahreszeiten-Sarkophage: Etwicklung und Ikonographie des Motivs der Vier Jahreszeiten Auf Kaiserzeitlichen Sarkophagen und Sarkophagdeckeln. Berlin.
Kranz P. 1999, Stadtrömische Eroten-Sarkophage: Dionysische Themen, Mit Ausnahme der Weinlese und Ernteszenen. Berlin.
Küçük S. 1999, Kuzey Lykia Yatan Aslan Kapaklı Lahitleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi. İstanbul.
Lanckoroński K. G. 1890, Stӓdte Pamphyliens und Pisidiens. Pamphylien Band I. Wien.
Lanckoroński K. G. 1892, Stӓdte Pamphyliens und Pisidiens. Pisidien Band II, Wien.
Mellink M. J. 1964, “Lycian Wooden Huts and Sign 24 of the Phaistos Disk”. Kadmos 3, 1, 1-7.
Mellink M. J. & Angel T. L. 1970, “Excavations at Karataş-Semayük and Elmali, Lycia, 1969”. American Journal of Archaeology 74-3, 245-259.
Perrot G. & Chipiez C. 1892, History of Art in Phrygia, Lydia, Caria and Lycia. London/New York.
Roosevelt C. H. 2012, “Iron Age Western Anatolia: The Lydian Empire and Dynastic Lycia”. Eds. D. T. Potts, A Companion to the Archaeology of the Ancient Near East I. Malden/Oxford, 896-913.
Sagiv I. 2018, Representations of Animals on Greek and Roman Engraved Gems: Meanings and Interpretations. Oxford.
Selover S. 2021, “Of Winged Women and Stone Tombs: Identity and Agency trough Iron Age Lycian Mortuary Architecture”, Religions 12-640, 1-21.
Seyer M. 2006, “Überlegungen zur Chronologie lykischer Felsgräber aus klassischer Zeit”. Eds. K. Dörtlük, B. Varkıvanç, T. Kahya, J. Des Courtils, M Doğan-Alparslan & R. Boyraz, Sempozyum Bildirileri II: III. Likya Sempozyumu 07-10 Kasım 2005, Antalya. 719-734.
Seyer M. 2013, “Die Intraurbanen Grabmäler der klassischen Periode in Limyra”. Eds. O. Henry, Recontres, Le Mort Dans Le Ville. İstanbul, 207-221.
Strassfeld M. K. 2022, Trans Talmud: Androgynes and Eunuchs in Rabbinic Literature. Oakland.
Özdilek B. 2006, Neapolis Nekropolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya.
Özdilek B. & Çevik N. 2009, “New Discoveries in Rural North East Lycia: Scenes of Daily Life on Roman Rural Sarcophagi”. Eds. Ç. Ö. Aygün, Soma 2007. Proceedings of the XI Symposium on Mediterranean Archaeology, Istanbul Technical University, 24-29 April 2007, BAR International Series 1900, 284-290.
Özer E. 2014, “A Typological Suggestion Concerning Hellenistic and Roman Lycian Sarcophagi”. Cedrus II, 75-87.
Özer E. 2020, “Likya Lahitleri”. Eds. H. İşkan & E. Dündar, Lukka’dan Likya’ya: Sarpedon ve Aziz Nikolaos’un Ülkesi. İstanbul, 199-206.
Özer E. 2016, “Aizanoi’dan Horozlu Mezar”. Art-Sanat 5, 1-24.
Özüdoğru Ş. 2008, Arkaik Dönem Plastik Eserleri Işığında Lykia İkonografisinde Yerli ve Yabancı Unsurlar. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya.
Tiryaki G. 2013, “Yeni Hitit Sanatı Üzerine İkonografik Araştırmalar (1): Üzüm Salkımı ve/veya Başak Filiz Taşıyanlar”. Cedrus I, 33-53.
Turak Ö. 2012, “Perge’den Attika Tipinde Dionysiak Bir Lahit”. Adalya XV, 223-247.
Tunay M. İ. 1972, “İstanbul Arkeoloji Müzesi III”. Arkitekt: Mimarlık, Şehircilik, Turizm Dergisi 347-3, 127-130.
Tüner Önen N., Gürel B. & Akçay A. 2017, “Phaselis Teritoryumunda Tespit Edilen Lahitlerin RTI Metodu Işığında Arkeolojik ve Epigrafik İncelemeleri”. Phaselis III, 343-369.
Uğurlu E. 2003, “Sarcophagi in the necropoleis of Andriake, near Myra (Lycia)”. Journal of Archaeology 16, 355-366.
Villing A. 2017, “Don’t Kill the Goose that Lays the Golden Egg? Some Thoughts on Bird Sacrifices in Ancient Greece”. Eds. S. Hitch & I. Rutherford, Animal Sacrifice in the Ancient Greek World. Cambridge, 63-102.
Walters H. B. 1903. Catalogue of the Terracottas in the Department of Greek and Roman Antiquities British Museum. London.
Yılmaz H. 1994, “Überlegungen zur Typologie der lykischen Sarkophage”, Likya I, 42-51.
Atalay S., A. Çelik & C. Ayabakan 2022, “Horoz Betimli Karabucak Lahdi”. Phaselis VIII, 109-125. http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.7037490
http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.7037490
Süleyman ATALAY
Doktorant, Akdeniz Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Antalya. slymnatalay@gmail.com | https://orcid.org/0000-0003-1732-4573
Ahmet ÇELİK
Dr., Antalya Müzesi Müdürlüğü, Antalya. ahmetark.celik@hotmail.com | https://orcid.org/0000-0002-7676-0079
Cumali AYABAKAN
Arkeolog, Antalya Müzesi Müdürlüğü, Antalya. cumaliayabakan@gmail.com | https://orcid.org/0000-0002-8823-0585