Phaselis Merkezi Kule

The Central Tower at Phaselis

Murat TAŞKIRAN

Öz: Phaselis antik kenti, günümüzde Antalya ili Kemer ilçesinin Tekirova Mahallesi’nde, antik dönemde ise Pamphylia Körfezi’nin batı sahilinde önemli deniz rotaları üzerinde konumlanmaktadır. Kent özellikle Demir Çağı’yla birlikte ticaret ve yük gemilerinin yanaşmasına elverişli, korunaklı üç limanı, lagünü ve mendirekleriyle önemli bir kıyı yerleşmesi olarak ön plana çıkmaktadır. Phaselis’in, Akropolis ile Kuzey Yerleşim arasında doğudan batıya doğru uzanan üç alçak tepe üzerinde yak. 10 hektarlık bir alanda yayılan kent merkezi, ana kenti besleyen ve limanlara ticaret malzemeleri tedarik eden geniş territoryumu ve yoğun bir ticaret rotası üzerinde yer almasıyla Pamphylia Körfezi’nde her zaman ön planda olduğu söylenebilir. Böyle geniş topraklara hükmeden etkin bir kentin ciddi bir savunma ağına sahip olması beklenir. Ancak kent savunmasına dair bildiklerimiz bugüne kadar oldukça kısıtlı olmuş, hatta bu derece ticaret potansiyeli yüksek bir liman kentinin savunma yapıları yeterince belirlenememiştir. Bu çalışmada, 2019 yılından itibaren sürdürülen “Phaselis Savunma Sistemi Projesi” kapsamında olan ve “Merkezi Kule” olarak adlandırılan yapı ele alınmaktadır. Yerleşmenin merkezinde Güney Limana hâkim bir noktada konumlanan Merkezi Kule tüm yönleriyle araştırılmış ve kent ile bölge savunması içindeki konumu belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar sözcükler: Pamphylia, Likya, Phaselis, Savunma Sistemi, Liman

Abstract: The ancient city of Phaselis was located on important sea routes on the western littoral of Pamphylian Gulf; today the site lies within the Tekirova town of Kemer district in Antalya province. As of the Iron Age, the city stands out as an important coastal settlement with its three well-sheltered ports, breakwaters and lagoon, allowing anchoring of merchantmen. The city centre stretching across an area of about 10 hectares over three low hills between the Acropolis and the north settlement, its vast territory supplying the city and its ports and its location on a busy trade route all suggest that Phaselis had a considerable defence system. However, information on the defence system of the city has been limited and even the defensive structures of a city with such high trade capacity have not been satisfactorily documented. The present study deals with the structure called the Central Tower covered within the Phaselis Defence System Project that started in 2019. The Central Tower situated in the city centre dominating over the Southern Harbour has been investigated in detail and its place within the city’s and region’s defence has been endeavoured to be identified.

Keywords: Pamphylia, Lykia, Phaselis, Fortification, Harbour