PHASELISPHASELIS
Disiplinlerarası Akdeniz Araştırmaları Dergisi

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ | PHASELIS PROJECT | LIBRI DERGİ   

  • en
  • tr
  • Ana Sayfa
  • Dergi Hakkında
  • Son Sayı
  • Arşiv
  • Yayın İlkeleri
  • Makale Gönderme
  • İletişim
Home » 2016 » Batı Anadolu’da Hellenistik Dönem Kutsal Alan Planlaması
Batı Anadolu’da Hellenistik Dönem Kutsal Alan Planlaması

Batı Anadolu’da Hellenistik Dönem Kutsal Alan Planlaması

Sanctuary Planning in Hellenistic Western Anatolia

Faris DEMİR

PHASELIS II (2016) 285-295.
DOI: 10.18367/Pha.16020
Geliş Tarihi: 03.12.2016 | Kabul Tarihi: 24.12.2016
Elektronik Yayın Tarihi: 31.12.2016
Telif Hakkı © PHASELIS Disiplinlerarası Akdeniz Araştırmaları Dergisi, 2016

pdf  PDF indir

references  PDF görüntüle

info  Referanslar

Öz: Batı Anadolu Hellenistik Dönem’de Hellen dünyasının en üretici bölgesidir. Kutsal alanlardaki yapıları bi­linçli olarak temenosun herhangi bir yerine konumlandırma ya da yönlendirme yoluyla perspektif görünüm kazandırma gayreti içerisinde oldukları belirgindir. Antikçağda Batı Anadolu kent planlama, kutsal alan plan­lama ve mimari planlama yönünden Güney İtalya, Sicilya ve Hellas’tan daha zengin ve gelişmiştir. Helle­nistik mimari özelliklerini MÖ II. yüzyılda göstermeye başlamıştır. Kutsal alan planlamasında seçilen yerin özel­liğine ve uygunluğuna göre değişik planlama teknikleri kullanılmıştır. Hellenistik planlamanın başarısı yal­nızca ızgara planının eğimli arazide başarılı biçimde uygulanmasında olmayıp kentin öğeleri arasındaki ilişkiler ile anıtsal­laş­tı­rıl­masında yatmaktadır. Hellenistik Dönem’de kutsal alanların ve kamu yapılarının eğimli arazi­nin bir dizi teras üzerinde yükselmesi ve birbirleriyle bağlantılı oldukları izlenimini vermesi ile görsel olarak ho­şa gidecek bir kentsel peyzaj oluşturma eğilimi ön plana çıkmaktadır. Batı Anadolu’da Geç Klasik Dö­nem’de skenogra­phia kullanılmaya başlanmıştır. Hellenistik mimaride katı eksen ve simetri kuralları uygulan­masına karşın planlamada esnek yapıda eksen ve simetri kuralları ile skenographia kullanıldığı izlenmektedir. Hellenistik Dönem planlama ve mimarisinin etkileri Roma Erken İmparatorluk Dönemi’nde de devam etmiş­tir.

Anahtar Sözcükler: Batı Anadolu · Hellenistik · Kutsal Alan · Mimari Planlama · Skenographia

Top

Abstract: Western Anatolia was the most architecturally prolific territory of the Hellenic world in the Hellen­istic period. It is noteworthy that the structures forming part of the sacred space were deliberately situated in the interior area of the temenos or they were constructed with the intent to provide a specific perspective through their temenos-angled façades. The Western Anatolia city planning in antiquity is both more prolific and advanced in both architectural terms and in the planning of sacred space than was the case in Southern Italy, Sicily and Hellas. This Hellenistic architecture began to show its characteristics in the IInd century B.C. Various techniques of design were employed dependent upon the characteristic of the chosen space. The success of Hellenistic design does not merely consist in the successful employment of a grid design on a sloping space. Rather it is in the majestic harmony of the all the elements of the city. The prominent feature of Hellenistic city planning is the intention to create a visually appreciated landscape architecture whereby sacred spaces and public structures seem to climb over an inclined space upon a series of terraces with in­tegrity and connectivity. In western Anatolia in the late classical period skenographia were used. Notwith­standing the fact that Hellenistic architecture is strict in terms of axis and symmetrical rules, flexible axis and design rules and skenographia were also employed in design. The influence of Hellenistic period design and architecture was maintained in the period of the early Roman Empire.

Keywords: West Anatolia · Hellenistic · Sacred Space · Architectural Planning · Skenographia

  • Referanslar
  • Makale Atıf Düzeni
  • Makaleye Direkt Link
  • Yazar(lar) Hakkında
Bankel 1997  H. Bankel, “Knidos. Der Hellenistische Rundtempel und sein Altar Vorbe­richt”. Archäologischer Anzeiger I (1997) 51-71.
Bohn 1889  R. Bohn, Altertümer von Aegae. Berlin 1889.
Burns-Özgan 2004  C. Burns-Özgan, Knidos: A Guide to the Ancient Site. Konya 2004.
Conze – Schazmann 1911  A. Conze – P. Schazmann, Mamurt-Kaleh: Ein Tempel der Gottesmutter unweit Pergamon. Verlag von Georg Reimer. Berlin 1911.
Cook – Plommer 1966  J. M. Cook – W. H. Plommer, The Sanctuary of Hemithea at Kastabos. Cam­brid­ge 1966.
Coulton 1977  J. J. Coulton, Greek Architects at Work Problems of Structure and Design. London 1977.
Doğer et al. 2008  E. Doğer, L. Doğer, Ş. Tül, Y. Sezgin, M. Önder, S. Akat, M. H. Kan, B. Yener, E. De­reboylu, Ü. Türkan, E. Atay, M. Şahan, F. Genç, O. K. Serttürk – İ. S. Çakır, “Aigai 2004 – 2006 Yılı Kazıları”. KST XXIX/I (2008) 207-232.
Doxiadis 1978  C. A. Doxiadis, Architectural Space in Ancient Greece. Trans. & Ed. J. Tyr­whitt. Massachusetts – London 1978.
Duddy 2008  M. C. Duddy, “Roaming Point Perspective: A Dynamic Interpretation of the Visual Refinements of the Greek Doric Temple”. Nexus Network Jour­nal X (2008) 291-306.
Geniere 1991  J. Geniere, Les Nouvelles Foilles De Claros. Paris 1991.
Greaves 2000  A. M. Greaves, “The Shifting Focus of Settlement at Miletos”. Ed. P. Flenst­ed-Jensen, Further Studies in the Ancient Greek Polis. Stuttgart (2000) 57-70.
Hanfmann – Waldbaum 1975  G. M. A. Hanfmann – J. C. Waldbaum, A Survey of Sardis and The Major Mo­nu­ments Outside The City Walls. Cambridge – London 1975.
Hertel 2004  D. Hertel, “Zum Heiligtum der Athena Ilias von Troia IX und zur frühhel­lenistischen Stadtanlage von Ilion”. Archäologischer Anzeiger I (2004) 177-206.
Humann 1904  C. Humann, Magnesia am Maeander: Bericht Über Ergebnisse der Ausgra­bungen der Jahre 1891-1893. Berlin 1904.
Kawerau – Rehm 1914  G. Kawerau – A. Rehm, Das Delphinion in Milet. Berlin 1914.
Krischen 1922  F. Krischen, Die Befestigungen von Herakleia am Latmos. Milet III/2. Berlin 1922.
Love 1970  I. C. Love, “A Preliminary Report of the Excavations at Knidos, 1969”. AJA 74/2 (1970) 149-155.
Love 1973  I. C. Love, “A Preliminary Report of the Excavations at Knidos, 1972”. AJA 77/4 (1973) 413-424.
Love 1978  I. C. Love, “A Brief Summary of Excavations at Knidos 1967- 1973”. Ed. E. Akurgal, The Proceedings of the Xth International Congress of Classical Arc­ha­eology. Ankara (1978) 1111-1133.
Newton 1862  C. T. Newton, A History Discoveries at Halicarnassus, Cnidus, and Branchi­dae. London 1862.
Öğün et al. 2001  B. Öğün, C. Işık, A. Diler, O. Özer, B. Schmaltz, C. Marek – M. Doyran, Kau­nos. Antalya 2001.
Özgan 1990  R. Özgan, “1988 Knidos Kazısı Ön Raporu”. KST XI/2 (1990) 167-175.
Radt 1978  W. Radt, Pergamon Archäologischer Führer. İstanbul 1978.
Radt 1999  W. Radt, Pergamon: Geschichte und Bauten einer antiken Metropole. Darmstadt 1999.
Radt 2002  W. Radt, Pergamon, Antik Bir Kentin Tarihi ve Yapıları. İstanbul 2002.
Rose 2006  C. B. Rose, “Ilion”. Byzas III (2006) 135-158.
Rumscheid – Koenigs 1998  F. Rumscheid – W. Koenigs, Priene Führer Durch Das -Pompeji Kleinasiens. İstanbul 1998.
Şahin 1998  N. Şahin, Klaros; Apollon Klarios Bilicilik Merkezi. İstanbul 1998.
Şahin 2002  M. Şahin, Anadolulu Bir Mimar Hermogenes. İstanbul 2002.
Schwertheim 2006  E. Schwertheim, “Aleksandria Troas”. Byzas III (2006) 11-18.
Smith – Ratté 2000  R. R. R. Smith – C. Ratté, “Archaeological Research at Aphrodisias in Caria”. AJA 104/2 (2000) 221-253.
Sourvinou-Inwood 2005  C. Sourvinou-Inwood, “Early Sanctuaries, The Eighth Century and Ritual Spa­ce: Fragments of a Discourse”. Eds. N. Marinatos – R. Hägg, Greek Sanc­tuaries; New Approaches I. London – New York (2005) 1-13.
Thorburn 2005  J. E. Thorburn, The Facts on File Companion to Classical Drama. New York 2005.
Tırpan – Söğüt 2005  A. A. Tırpan – B. Söğüt, Lagina. Muğla 2005.
Tuna – Berges 2002   N. Tuna – D. Berges, “Datça/Emecik/Sarı Liman Mevkii Arkaik Tapınak 2000 Yılı Çalışmaları”. Kazı Sonuçları Toplantısı XXIII/2 (2002) 89-100.
Uz 1985  M. D. Uz, “Teos Dionysos Tapınağı Temenos Alanı”. Araştırma Sonuçları Top­lantısı III (1985) 227-242.
Vitr. de Arch.  Vitruvius, De Architectura: Mimarlık Üzerine On Kitap. Çev. S. Güven. İs­tanbul 1998.
Wycherley 1993   R. E. Wycherley, Antik Çağda Kentler Nasıl Kuruldu?. Çev. N. Nirven – N. Başgelen. İstanbul 1993.

F. Demir, “Batı Anadolu’da Hellenistik Dönem Kutsal Alan Planlaması”. Phaselis II (2016) 285-295. DOI: 10.18367/Pha.16020

Kalıcı bağlantı adresi: http://dx.doi.org/10.18367/Pha.16020

Faris DEMİR

Yrd. Doç. Dr., Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Osmaniye. farisdemir@gmail.com

5 April 2017 Phaselis_Journal
← Not just the Shadows on the Stone: the Greek, Lycian and Roman Craft of Encaustica (ἔγκαυσις) and the Polishing (γάνωσις) of Coloured Inscriptions, that is, of Graphō (γράφω) and its Study – Epigraphy
Tavuk Adası Antik Rıhtım Alanı →

eISSN: 2149-7826

Makale Arama

OpenAccess
OpenAccess
CrossRef
CrossRef
Erih+
IC
IC

Phaselis

  • Ana Sayfa
  • Dergi Hakkında
  • Son Sayı
  • Arşiv
  • Yayın İlkeleri
  • Makale Gönderme
  • İletişim

Telif Hakkı

Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

Makale Arama

Ziyaretçiler

Flag Counter

Son Çıkan Yayınlar

  • Phaselis 2020 Yılı Kazı ve Yüzey Araştırmaları
  • Demre’nin (Myra) Kırsalında Trikonç Planlı Yapıların Mimarisi: Bademli Kilisesi
  • New Inscriptions from Prusias ad Hypium (Bithynia) I. Konuralp Archaeological Museum
  • Uylupınar (Erken Kibyra) Yüzey Araştırmaları 2018 Yılı Raporu
  • Börükçü Kurtarma Kazısındaki Arkeolojik Seramik Örneklerin Spektroskopik Analizleri
  • Tire Müzesi’nden Bazı Yeni Mezar Yazıtları
  • Revisiting the Rivers Which Granted Life to Parion: Hermotos (?) and Rhesos (Rhoeites)
  • enEnglish (İngilizce)
  • trTürkçe